Mendaroko zubixak
PIRALA, Angel. 1899. Antiguo puente sobre el Deva (Mendaro). Euskal-Erria. Revista Bascongada XLI:322. Donostia.
Ez nabil aldizkarixa zorrotz-zorrotz arakatzen: aurkibidia da irakortzen nabillena, eta hortik noia interesatzen jatazen artikuluetara. Honen arazo nagusiña hauxe da: izenburu inespezifikua daken artikuluak (“Una cuestión interesante”, edo “Nuestra misión” estiloko titulo asko dagoz) bahetik iges egitten destela. Baiña tira, speleo artikulu gehixenak harrapatzen nabillela esango neuke; bestiak, barriz... aldizkarixa oso-osorik sosiguz irakortzeko astixa hartzen dabenak topauko dittu.
Gaur “peskau” doten irudi honek Mendaroko zubi zaharra erakusten desku. Hasieran Sasiola-Astigarrabikua izango zala pentsau dot, baiña gero konturatu naiz ezetz: herri erdikua izango zala. Horri buruzko informaziño billa hasi naizenian konfirmau dot.
Mendaroko zubi hori ezagutu neban nik, 1991an eraitsi zebelako. Gaur jakin dot San Antonion zubixa esaten zetsela. 19 urtetxo izan arren, ordurako harri zaharrak maite nittuan. Badirudi neri bakarrik ez zestala miñ emon.
Sentimentuori biderkatu egin jatan bere ordezkua ikusi nebanian. Gaur egunian be, nekez irudikatu neike zubi hau baiño zatarragorik. Begiratzen doten bakotxian, kartzela bateko korredoria begittantzen jata.
Esan bihar zubi barrixau ez zala egin aurrekuan lekuan. GoogleEarthen airez hartutako irudixotan nahikua ondo ikusten da hori.
Halan be, ez zirudixan 1991an apurtutako zubixori oso zaharra zanik (eta seguraski honek eraisteko erabagixian pisua izan zeban, ufalen asuntuaz gain). XIX gizaldiko hasierako trazia hartzen netsan, eta horren datu billa nenbixala, hara zer topau doten.
Irudixan informaziñuak 1857xan Pedro Perez de Castrok egindako marrazkixa dala diño, 1850ko zubixa irudikatuz. Tarte horretan eregiko zan 1991an apurtutakua? Badirudi, gaiñera, Angel Piralan marrazkixa irudi honen kopixia dala, zubi zaharra ezagutu izan zeben irakorle nagusixenei kiñu bat.
Argazkixa: Antxon Agirre Sorondo 1990.
(Bide batez, zelako poza http://www.albumsiglo19mendea.net webgunian barri izatia! Zoriontzeko moduko ekimena benetan)