"Lost world" motako 1º nobelia

Liburu honek kontatzen daben historixia besain entretenigarrixa dok, XIX gizaldiko abentura-liburu-kanonak eta topikuak identifikatzen juatia. Ezinbestekua dok, beraz, buruakin 130 urte atzera egittia, ez badogu idazliakin hasarre amaittu nahi (feministak eta antirazistak, gitxienez). Halan, gure aittitta-amamen lekuan ipiñiko gaittuk, hónek nobelok irakorritta hazi ziran sasoian. Honutzago etorritta be, gurasuen zuri-baltzeko pelikula askoren gidoiak Rider Haggarden kintakuen idazlanetan oiñarrittuta jagozak.

Topikuen artian, gizarte klasistian isladia topau geinke. Ez dogu ahaztu bihar hónek gauzok aberats batek idatzittakuak dirazela, mailla erdi-altuko publikuari zuzenduta: beraz pertsonajien ezaugarrixak “berezkuak” dittuk euren klasian arabera. Halan, aberatsak guapuak, ausartak dittuk; eta hala ez badira, nobliak eta bihotz onekuak gitxienez. Pobriak barriz koldarrak eta zatarrak dittuk (istripuz hiltzen dirazenak beti eurak dira), eta protagonistei kontrapunto kanpetxanua emoteko balixo juek. Izaeraz, azukre koxkorrakin pozik bizi dirazen txakur fidelak dittuk.

Emakumiei buruz barriz, nobela honetan topiko dezimononikuak puntuz puntu betetzen dittuk: Ayesha munduko emakuke boteretsuena bada be, bere ezaugarri nagusixa –bere indarran itturri nagusiña- edertasuna dok, gizonen borondate senduena hausteko aiñakua. Gaiñera, maittasuna tartian sartzen danian, bere jaikixa eta duinttasun osua galtzen jok, desoreka histeriko deigarrixekin (berak aitortuta gaiñera, “bere punto ahula emakumia izatia dala”).

Bardintsu esan geinke Zambeze ibar inguruko indigenei buruz: antxiñako zibilizaziño zuri “zibilizatu” baten arrastuen artian bizi diran baltzak, tximiñuen pare jartzen jittuk idazliak. Edo txarrago: izan be, irribarrerik egitten ez dakixan jentia dok, Ayesha erregiña zurixan aginduengaittik ez balitza inglesak laban erreta jango leukiezenak (Gerra Hotzeko zinian sobietikuen eredu deshumanizauan estiluan).

PD: interneten egindako kukuari esker, jakin juat Sir Henry hau, hain zuzen be, hartzen dala “lost world” azpigeneruan fundatzaille modura. Ez da edozein, beraz! Izan be, bere sasoian hasi zittuan europarrak Afrika ezagutzen, eta hainbat zibilizaziño galduen aztarnak be orduan topau jittuezen (Luxor, Troya, mayen piramidiak...). Beraz, orduko publikua maxixatuta jeguan genero honetako abenturak gustora irunsteko. Halan be, ondiok hutsune asko izango jittuezen europar ezjakiñak, eta imajinaziñuakin bete bihar: horren barruan kokatzen jittuadaz liburu honetako hainbeste “ohittura etniko berezi” (momiak erregai modura erabiltzia, galdara gorixa burutik behera ipintzia iñor hiltzeko...)