Lazarillua (Franco's cut)
Ez neban uste hain motza izango zanik. Lehelengo partia da gehixen interesau jatana: XVI gizaldixan idatzitta dago eta liburu sinplia da, kontakizunian eta estrukturan. Morroi gazte baten bizitziari buruzko lehelengo zertzeladak emoten dittu, eta gero haren nagusixak (bera baiño pobriaguak, ixa-ixa) bata bestian atzetik erretratatzera pasatzen da: eskeko itsua, abaria, eskuderua eta bulda-saltzaillia. Gatz eta pipardunak dira deskribapenak, eguneroko bizimoduan sarri topau zeikiazen (eta geinkiazen) pertsonen erretratu bikaiñak, eta errealidadiari guztiz lotuta. 1550 inguruko gizarte kaletarran lagin ederra emonda bide batez, eta itxura danez horixe izan zan liburu honek bere sasoian ekarrittako nobedade nagusiña.
Etxian dakagun ediziñua, be, ez dot uste originalakin oso fiablia izango danik: Francon denporan eskolarako egindako ediziñua da (Auriga 1964, tapa gogorra tela gorrixian) eta esango neuke testua oso ikututa dagola gaur eguneko hizkerara egitteko.
Lunan bigarrengo partia 100 urte geruagokua da eta, nahiz eta unekada onak dittuan, planuagua da. Abenturak (desbenturak, hobeto esanda) banan-banan harilkatzen dira, bata amaittu ahala bestia hasitta, argumentu barik. Batzu fantastikuak dira gaiñera (itxaso azpikua, upel barrukua...) eta honek eguneroko bizimoduan lekuko izatian balixua kentzen detsa, orijinalan aldian. Gaiñera editoriak bere oharrian diñuanez zati batzu kenduta dagoz “grotesko edo ez-komenigarrixak izatiangaittik”. Interneten pizkat begiratuta ulertu dot: abade ustelak, putak, sadomasokismua, sexua... (Luna bera abade protestantia izan zan). Biharbada Lunan Lazarilluan parte interesgarrixena izan leikiana, beraz, usaindu bez ez dot egiñ
