Fight aitatxo!!!
GureGipuzkoa.net | Aita-semeak bide bazterrean © CC BY-SA: Elosegi Ansola, Polikarpo
Euskal globalizaziñua zer dan, juan dan aspaldixan “aita” eta “aitatxo” berbak nagusitzen jiharduek. Nere inguruan, betidanik “aitxa” eta “aitxatxo” izan dirazenak (“aitta” eta “aittatxo”, Eibartzaindiak gomendatutakuari jarraitzen badogu) pizkaka-pizkaka baztartuta geratzen jiharduek eta neri guztiz arrotza egitten jatak. Bardin Eibarren, nahiz Lekeittion; kuriosua dok zelan, ETB-ko euskera gatzipakuan eragiña ez dan ixa igartzen gehixenetan, baiña berba batzu bai aldatzen dirazela (zergaittik ete?). Arrakala Irratijan adibidez, ba da lau neska lekittarrak egindako saio bat, euren lekittartasuna gaiñera banderatzat darabixena (“Potxuak saltsan” da saiuan izena), eta sekziño bat jaukek: “Makarroietatik haratago”, nun kanpuan bizi diran estudiantiei aholku kulinarixuak emoten jakezen, ez beti espaghettixak jaten ibiltzeko. ¿¿¿”Haratago”??? Kasu honetan, neretako ez dok bape kosmopolitta berba hori transplantatzia. Oin dala ez asko Serafin Basaurik Eibartarrak zerrendan aittatzen zeban gai hau, komunikabidietan berba batzu erabiltzeko modengaittik. Neu naiz lehelena euskalkixen baloria aldarrikatzen, baiña euskalkixak eurak ikasten eta modu integralian bultzatzen jarriko najeukek indarra, eta ez lau berba exotiko transplantau erabiltzen. Etxakixat ba nik.
Kuriosua dok gaiñera, “aitatxo” trasplantau hau ez dala beti gertatzen. Ostera, errejistro diferentiak izaten dittuk pertsoniak: bere seme jaixobarrixandako “aita” izango dan arren, bere guraso zaharrari “aitta” deitzen jarraittu leike konturatu barik. Hamen gogoratzen nok Eibartarrak zerrendako beste gai rekurrente batekin, “el aitá”, periodikua eta errealakin Gipuzkoako hirutasun santua osatzen dabena.
Esan gura dotena, azken fiñian: Ane eta senidiak prijiduta jaukadazela, “aita” edo “aitatxo” batek eskapatzen detsan bakotxian –eta askotan pasatzen dok-, hatzaparra altxau eta “Parkatu, baiña...” hasten naizenian, gehixenetan egoerarik inconvenientienian (umia eskape librian negarrez, etabar). Jie jie jie.
