El laberinto de las sirenas
“Galardi eta un vasco atrevido y valiente”. Hamaika bidar errepikatzen dok esaldixau nobelan zihar. Hamen, idazliak hain gustoko daben eskuizkribu zahar bat “transkribatzen “jok, kronista anonimo modura disfrazauta. Ez dok oso azkarra izan bihar izaera euskaldun prototipikua miresten dabela ikusteko: legorra, tematixa, lurtarra –edo itsastarra-. Hala be, beste pertsonajietan beste kualidade batzu jartzen jittuk –ameslarixa, kulturzalia, sentibera, griñatsua-, eta emoten destan sentsaziñua dok, idazliak berak bizi nahiko leuken gauzak dirala hórrek, ausardixa faltaz edo lotsaz ez duana egitten. Etxakixat, fistroanalistan batek eginda eukiko jok Barojan garunan azterketia seguru.
Asko gustatzen jatak idazle honen deskribatzeko formia, olerkikerixetan hasten ez danian behintzat. Herrialde diferentietako ohitturak, tipuak... bere komentarixo arrazista eta gutxiesgarri eta guzti –sasoia-, kuriosidade mugagabia jakak, eta begiratu dana begiratzen jok, parakaidistian modura. XX mende hasierako fisiognomisten kontura barre egitten jok be (dolico eta braquicefalicuak...). Kuriosua begittatzen jatak, oso kuriosua, “leísmo” nabarmena. Errelijiñuan kontrako jarkera bat be sumatu jetsat –orokorrian-, eta O’Neil pertsonai erromantikuan ahotan jartzen dittuan parrafada filosofiko-lirikuetan (Pionak ez diranak, noski, bera ez zan-eta marikonadetan sartzen) erlijiño klase asko gaitzesten badittuk be, kristautasuna ez dok zuzenian erasotzen. 1926xan ez zuan erreza izango jakiña, baiña uste dot gogua etxakola falta.