Telefono deixaren odiseia
Politikuok nahikua txarto daukagu Aranjuezen bost miñutuko dei puta bi hoiek egitteko. Telefonoz deitzeko ordutegi bat dago, astelehenetik barixakura 11.00etatik 13.00etara goixez, eta 17.00etatik 19.00etara arratsaldez. Deitzia nahi ba dozu, goixeko edo arratsaldeko lehenengo orduan ziegak zabaltzen diran momentuan aintxitxiketan urten bihar dozu eskillaretan behera, lekua hartzeko. Papel baten ápuntatzen da jendia. Arauak beteta, ordu biko txanda baten 20-24 bat pertsona deitzeko denporia emon biharko leuke. Baiña normalian txanda bakotxian 30 bat preso egoten gara apuntatuta. Eta gure ziegak zabaltzen azkenak dirazenez, ba etara kontuak: gure izenak 20garren postutik atzera egoten dira beti. Honetaz gain, esandako moduan kontrol zorrotza gurekin bakarrik izaten da, beraz beste presuak 10, 15, 20 minuto egoten dira sarri, berba ta berba, beste guztion kaltian (ze ordu bixak pasautakuan telefonua mozten dabe, bardin jake berba egitteko zenbat falta dirazen). Beraz adibidez goixez deitzeko, 11.00etan hantxe egon bihar zara, illaran. Jendia deika hasten danian, 5-10 miñutotik pasatu ezkero kristal joka hasi bihar izaten gara. ¡Bestela illarako azkenak ez dogu deittuko! Gaiñera, esandako moduan, berbetan luzatzen dirazen hauetako batzuei egunero deitzen lagatzen detze, eta ez dauke gure moduan komunikatzeko urjentziarik eta ezinttasunik. Hala eta guzti be, batzu arpegi oso gogorra dauke eta ez dabe aurikularra soltatzen; diskusiño latzak dagoz presuen artian honen kontura. Urdiñak sartu bez, noski. Nahixago dabe konpetitibidadia eta enbidixak egotia gure artian: kontrol errezagua gero. Gauzak holan, imajiñatu neike etxian ze kuadro daguen. Ni esanda daukat martitzen eta eguenetan deitzen saixatuko naizela, arratsaldeko seirak aldian. Baiña batek daki ze ordutan lortuko doten, ezta ia lortuko doten be... Bueno, gitxienez ordu biko suspensia dauke bakarrik, eta ez juan dan astian modura 24 ordu telefono onduan egon biharra.
Telefonua urdiñen garitta barruan dago, eta eurak kontrolatzen dabe, zenbakixak markatu eta esegiz. Garittiak leihatilla bi daukaz: bata jangelara, gestiño normalak egitteko (instantzixak...) eta beste bat ziegetara doiazen eskillaretara. Azken hau ez da izatez leihatilla bat, hormigoizko horman tutuluzulo bat baiño; bertatik aurikularra botatzen dezkue, kable luze batez. Jangelako leihatillatik kartzeleruei papel baten idatzitta emon bihar izaten detzagu deittu nahi dogun zenbakixa, eta horrekin batera telefonikako diru-txartel bat (guk erosittakua noski). Gero korrikan juan bihar izaten gara eskillarako tutulura aurikularra hartzeko, eta han zain geratu. Lehelengo, eskatutako deixa autorizatuta daguan edo ez konprobatzen dabe, baitta ia aste horretan zenbatetan deittu dogun. Urdiñak markatzen dau telefonua. Gero suertia bihar izaten da, ze... komunikatzen ba dago, txandapasia egitten dezkue. Hala da, bai; bixaramonerarte itxaron biharko dozu eta atzera be kolan jarri... Leihatillako urdiñei (eta noski, kolako presuei) bardin jakez zure premiñak eta urjentzixak, hárek numerua behin bakarrik markatuko detzue ta. Eta guzti honen ostian telefonoz deitzia lortzen badozu, egoeria ez da politta be: imajiñatu zenbat gauza esan leikezen bost miñutuan, urdiña begira eta entzutzen daukazula (euskeraz hasi ezkero, mozteko prest), eta atzian beste presuak prisia sartzen.
Pasa dan egunian, kartzelero ulegorri gazte batek ederra egin zeskuan. Han gagoz danok, berbetan daguan compi batek noiz amaitzeko zain, eta 18.00etan urdiñak: “!Kafia hartzeko atsedena!“ eta ¡rrras! ¿leihatillia ez dezku ixten ba?. Halako baten berbetan zeguan presuak bukatu eta urtetzen dau. Baiña iñork ezin jarraittu, urdiña kafia hartzen daguelako, hantxe garitta barruko silloi baten botata, trankil baiño trankillago. Gu danok kanpuan berari begira, denporia aurrera doialako larrittuta. Izan be, telefonua erabiltzeko ordua 19.00etan bukatuko da inflexibleki. ¿Bere lanordu guztietan ez ete zeban euko kartzelero alu horrek kafia hartzeko astirik, gure telefonoko minutu urrixak aukeratzeko? 18.10ak inguruan hantxe dator, patxadaz, leihatillia zabaldu, hurrengo txartela ta papeltxua hartu... Zelako inpotentzixa eta amorrua, ahua zabaltzia duda barik errepresalixa bat ekarriko zestalako, eta nik derrigorrez egun horretan etxera deittu bihar... tira, amorrua iruntsi bihar. 19.00ak joten daben momentuan heltzen da nere txandia; urdiñak hartu eta nere aurpegixaren aurrian ixten dau leihatilia. Nerbixuak galtzeko zorixan, leihatillia ixten daben txapa gaiñian joka hasten naiz; zabaldutakuan, ahal danik eta era zibilizatuenian saixatzen naiz artaburu hari azaltzen, eskubiderik ez daukala bere kapritxozko kafe puta harengaitxik guri hamar minutu kentzeko. Ustekabian, urdiñak telefono txartela ta papeltxua hartu eta deixa egitten lagatzen dezta. Tutulutik aurikularra hartu eta, amorruari modu txarrian eutsitxa, familixiarekin lau berba egin, gauza urjentienak konpondu eta garitta zikin hartatik hanka egitten dot. Han geratu dira beste bost edo sei preso; ez dakit iñor gehixagok deitzia lortu ete daben... Urdin kabroi hónek botere guztia eskuetan dauke eta ¡erredios! zelan gustatzen jaken gu humillatzia.
