Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak

Eibarko peoria, San Blasa baino hobia
Hemen zaude: Hasiera / Blogak / Garagoittiko Orakulua / ¡Aktoriak gorroto dittudaz!

¡Aktoriak gorroto dittudaz!

orakulua 2006/03/07 23:15

Ondo pasatu dot liburu hau irakortzen, engantxatu egin nau.

Esaten neban ba, aurrekuan, Disneylandiako Ivanhoe bat zana nik ezagutzen nebana, Hollywoodeko kartoizko gazteluena. Ba, hain zuzen be, gaztelu hónen atzian sartu da irakorri doten liburua.

Ben Hecht XIX mendeko amaieran New Yorken jaixo zan, eta “amets amerikarran” eredua da. Mutiko pobre eta ikasketa bakua zan zirko batekin juan zanian, etxetik iges eginda; antzerki talde batekin ibilli zan bebai, harik eta kazetari biharretan hasi; bere estilo zorrotz eta gaiztuakin (oso iparamerikarra) arrakasta haundixa lortu, eta nobelak egitten hasi zan. Hortik zine industriara pasatu zan, gidoilari biharretan lehelengo eta produktore, zuzendari eta danetik amaitzeko.

Behin baiño gehixagotan pensatu dot zerk egitten daben iparamerikarran estereotipua hain berezixa. Eta uste dot erantzuna topatu dotela. Hartu kaleko jentia; kalian hazi ta hezittakuak, azkarrak, pobreziak emoten daben bizittasuna daukenak, eta egun batetik bestera aberastizuz. Luxu asiatikuan bizitzia gustatzen jakon kuadrilla bat lortuko dozu, derrotxadoriak, erropa eta kotxe ikusgarrixekin (biharbada ikusgarriegixak), eraikin supermodernuetan, ehundaka bihargiñ dauken enpresa haundixen jabiak... baiña eskulangille afrikarra, jornalero andaluza edo mariñel ondarrutarran modu eta formekin, adarjotzailliak, bizixak, zazkarrak. Biharbada horrengaittik egitten jaku hain sinpatiko estereotipoko iparamerikarra; kaleko jentian formak haundiki baten azalian.

Eta jente klase hori da Ben Hecht-en liburuan agertzen dana, kaso honetan estudixo (fabrika) zinematografikuetako fristi berezixak. Liburuan titulua ikusi nebanian irribarre gaiztua jarri jatan, bambalinetatik kanpoko mundua pixka-pixkat ezagutzen dotelako, eta benetan milla liburu idazteko lain dagoalako aktorien mania eta histrionismuakin. Hala agertzen dira, fidelki erretratatuta liburuan: diva harrua, lur-sorotik metro bateko altura baten oinez doiana; zahartutako galana, gaztaroko arrakastiari eutsi nahixan; kilometroko arpegi gogorreko politta, sedukziñuan bittartez biharra lortu nahixan; aktorien arteko protagonismo burruka irrigarri eta infantillak... eta ez aktoriak bakarrik: danengandik dirua etara nahixan danei guzurretan diharduan errepresentantia, estudixuetako jabe ahalguztiduna (“faraoi” berbia erabiltzen dau Hecht-ek), poliziakuak baiño inbestigaziño zorrotzaguak egitten dittuan kazetarixa... danak zoruan pare eta dialogo bizi-bizixekin, Ondarruko portuan entzun leikezenen parekuak.

Aktorien mundu harruan begirada gaizto horren billa nebillen ni eta hala da, zati baten, liburu hau. Munduan parekua baiña apartekua dan ilusiñozko mundu hutsal horretan sartzen da idazlia, berorren papela eginda –Empire estudixuetako gidoilarixetako bat da- eta portaera barregarri/tamalgarri horretxen lekuko zuzena da. Gero krimen-maitasun-enredozko-argumentu tipiko bat desarrollatzen dau –azken fiñian, idazlia Hollywoodeko gidoilarixa da- eta interesgarri eta engantxadoria da, bai, baiña tira, hori ezagunagua egitten jatan eta ez neukan hainbeste kuriosidade.

Ba dago pasarte bat be, gustatu jatana. Nobelia 1945 aldian idatzittakua da, eta XIX mende amaierako datu etnografiko kurioso bat agertzen da, historia liburuetan sekulan ikusiko ez dogun datu sabroso bat. Nobelian gorabeheran ez dauka bape garrantzirik, baiña gure arbasuen mundura teletransportatzen gaittu:

(Jentiak zine-izarrei detzen miresmenandako esplikaziño bat topatu nahixan dabil idazlia)

“(...) biharbada arrazoi nagusixa jentia fotografixa-zale amorratuak izatia da. Zinia sortu baiño lehenago, jente guztia gaba osua pasau zeikian familixako argazki-albuma ikusten. Biharbada pelikukak oingo familixako argazki-albumak dira, eta zine izarrak gure iseko, osaba eta oin dala urte batzu hildako lehengusu bilduma barrixak.(...)"

Hala izango zan ba, gure etxietan be.

Hecht honen liburu gehixago topatu egin biharko jittuagu. Atsegiña.

Iruzkina gehitu

Erantzuna formulario hau betez utzi dezakezu. Formatua testu arruntarena da. Web eta e-posta helbideak automatikoki klikagarri agertuko dira.

Galdera: Zenbat dira hogei ken bi? (idatzi zenbakiz)
Erantzuna:
Aurkezpena

Oier Gorosabel Larrañaga, Lekeittioko Eibartar bat

 preacher.gif

Eibarrespaziuan zihar esan zesten pizkat mesianikua nintzala idaztian, eta bloga sortzerako orduan horregaittik ipiñi netsan izenburu hau. Lehen nere gauza guztiak (argitaratzeko morokuak, behintzat) hamen idazten banittuan be, espeleologixiari buruzko gauza guztiak ADES-en webgunian emoten dittudaz, eta osasun asuntoko artikulu guztiak hona mobidu dittudaz, gaika klasifikauta.

Txorrotxioak
Etiketak
ETB1 Eibar EibarOrg Info7 Zer erantzi abertzale abittaga abortuak adela larrañaga aitor_eguren aittitta raduga aldatze amarauna amuategi andoain antzerkia araba arantzazu aranzadi ardantza argentina_2005 armando gorosabel armeria eskola arrajola arrakala arrantza literarixuak arrate arrosa artxanda aulestia axpe_martzana azkue ipuin bilduma azpimarra banu_qasi baxenafarroa baztan belaunologia berasueta berbologia berriatua bidai_aluzinantia bilbao bittorixa buruntza chill_mafia comunitat_valenciana covid19 culineitor deba desempolving diaspora diego-rivera durangoko-plateruak egillor eibar eibarko_lagunak ekialdeko nafarrera eraikinologia erdialdekoa erresuma_batua erronkari espeleologia etxebarria eup eusebio-azkue euskadi_irratia euskal_erria_aldizkaria euskalkia faktoria felix_arrieta felix_ruiz_de_arkaute galicia ganbara gasteiz gatobazka gce gernika girua gisasola gorosabel hormasprayko igotz_ziarreta ikerkuntza ilegales indalecio ojanguren info7 irabiaketa irati-filma irratia irun iruñea izarraitz iñigo_aranbarri jacinto_olabe jamo_savoi jendartologia jeremiah_alcalde jon-etxabe jose-antonio-uriarte juan de easo juan san martin julen_gabiria julian etxeberria kalamua kanposantuak katarain kirola komikiak koska kuku kurik-3 kurosawel labordeta lagunologia lalolalia lamaiko_operia lasarte leintz_gatzaga lekeitio lekeitioko_lagunak lituenigo lopez maeztu magia manex_agirre maputxe markina-xemein markos_gimeno_vesga markues matrallako mendaro mendebalekoa mezo_bigarrena mineralak mogel morau musikeruak muskildi mutriku nafar_lapurtera nafarrera noain oiartzun oioioi-lur ondarroa opaybo orakulua otsagabia ozeta paisajiak parakaidistiarenak paris patxi_gallego pedro chastang pedro gisasola polo_garat rufino sande sagartegieta san antoni sartei sasiola sega segura slovakia tafalla2016 talaiatik telebista toribio_etxebarria umeologia urberuaga urkiola xabier_lete xoxote zaharrea zaharreologia zaragoza zer erantzi zerain zornotza zuberera zuberoa
hgikj
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024