Nola analisatu DNA Genographic proiektuan [geno 2]
Edozeinek analisatu dezake bere DNA, ordainduta, jakina. Adi, ez da merkea: 200 euro, biribilduta.
Kit bat erosi behar da National Geographic-eko sareko dendan, Europarakoa, zehazki. Aste pare baten buruan etxera iritsiko zaizu. Ireki, instrukzio labur batzuk ingelesez (grafikoekin), informazio orokor apur bat, eta eskuila txiki bi, flasko birekin.
Aho barruan, masailaren barruan eskuilarekin gogor eraginda, horrela lortzen da DNA. Bi eskuila daude, ezker eta eskuin egiteko eskatzen baitizute. Beraz, masail-barru bakoitzean eragin, eta eskuilaren muturra flaskoan sartu (beste ertzetik sakatuta, punta askatu egiten zaio). Bietako batean odola irten zitzaidan apur bat ("energikoki" egiteko esaten zuen instrukzioetan), eta lagina gorrituta joan zen horrela. Suposatzen dut kalterik ez zuela egin, odolean ere DNA baitugu, eta emaitzak lortu, lortu ditut. Baina tira, bi lagin hartzen badira badaezpada izango da. Prozedura honetan Lili alabaren laguntza preziatua izan nuen, eta interes bizia piztu zitzaion kontu guztiarekin, baita orain ere emaitzekin.
Flaskotxoak itxi, eta kit-ean jaso duzun gutunazal batean sartu behar dira. Texaseko helbide bat jarrita dauka han, eta hara iritsiko da postatik bidaltzen duzunean. Nik bidalketa arrunteko seiluak ordaindu nituen eta iritsi zen.
Kit-ean kode bat ere badago, eta kode horrekin Genographic webgunean konektatzen ahal zara. Hala egin nuen, baina jakina, emaitzarik ez zegoen hasieran. Halako batean, abisua, jaso zutela. Hurrengoan, DNA isolatu zutela. Gero, analisatu zutela eta azkenean, kontrol-test bat gainditu ondoren, txostena. Bost edo sei aste joango ziren horretan.
Emaitzak, beraz, Interneten dauzkazu, zure kodearekin sartzen zarelarik, deskargatzeko. Batetik, halako txosten labur bat jasotzen duzu, irudi batzuekin, eta baita CSV fitxategi batzuk, ze elementu analisatu dizkizuten eta ze emaitzarekin zehazten dutenak.
Gainera, emaitzak aberastu edo aldatu egingo dira denborarekin. Ondo ulertu badut, analisi genomikoan dakiguna hazten ari da denborarekin. Hain zuzen ere, analisi hauekin, lagin gehiago dauzkate, eta talde eta azpitaldeen historia genetikoaz gehiago dakite. Zenbat eta gehiagok egin testa, orduan eta emaitza hobeak. Horregatik, gaur egun baino gehiago jakin ahal izango dut, agian, sei hilabete barru itzultzen banaiz nire emaitzen analisi-orrira.
Baina bueno, hurrengo kapitulurako ez dut sei hilabete itxoingo, orain dakidanakin jarraituko dut hemen.
Oharra (emakumezkoentzat): zure DNA analisatu nahi baduzu eta emakumezkoa bazara, pentsatu pittin bat. Baduzu nebarik? Lehen kapituluan azaldu bezala, amaren jatorri genetikoa jakin daiteke DNA mitokondrialetik, eta hori denok dugu, gizonezko zein emakumezkook. Ostera, aitaren aldeko jatorri genetikoa bakarrik jakin daiteke Y kromosoma dugunon DNAtik, ar edo gizonezkoengandik. Horregatik, emakumezkoa bazara, nebaren DNA aztertuz gero, zeurea aztertuta baino datu gehiago jakingo duzu. Ez baduzu nebarik, baina semea baduzu, orduan jakingo duzu zure jatorri matrilineala (semeak zure DNA mitokondriala daukalako) eta baita zeure ume horren aitarena. Haur baten DNA analisatzea posible da, dokumentazioan ontzat ematen duzula sinatzen duzu eta kito. Jatorri patrilinealak ez badizu inporta, ahaztu gomendio hau.
Oharra (euskaldun alfabetatuentzat): Lehenengo kapituluan ADN eta ADNaz jardun nuen lehen bertsioan. Euskaraz DNA esan eta idazten da, eta artikulua duenean ere, berdin, DNA. Zuzendu dut hura, eta aurrerantzean ondo idatziko dut.