Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak

Eibarko peoria, San Blasa baino hobia
Hemen zaude: Hasiera / Blogak / Ingelesen hilerria / Genographic proiektuan DNA aztertu dut :-) [geno-1]

Genographic proiektuan DNA aztertu dut :-) [geno-1]

Luistxo Fernandez 2014/05/12 16:50
Nire DNA aztertu dut National Geographic institituaren Genographic proiekturako. Emaitzak ulertzeak denbora hartuko dit, eta blogean argitaratuko dut pixkanaka ikasten dudana, kapitulu desberdinak idatziz.
Genographic proiektuan DNA aztertu dut :-) [geno-1]

Amaren amaren amaren X leinua!

Genographic proiektua giza-populazioen jatorria ezagutzeko proiektu bat da, National Geographic erakundeak bultzatua. Test bat egin dut, eta emaitzak jaso ditut. Emaitza horiek ulertzeko gauza gehiago ikasi behar dut orain, eta artikulu batzuen bidez dokumentatuko dut hori nire blogean.

Lehenengo eta behin, saiatuko naiz azaltzen zer den Genographic-ek aztertzen duena.

DNA aztertzeko test bat da Genographic-ena. Etxera bidaltzen dizute kit txiki bat, instrukzio batzuekin (ingelesez), eta bi lagin itzuli behar dizkiezu postaz Estatu Batuetara. Handik bi hilabetera edo, emaitzak jasotzen dituzu sarean.

Batez ere, bi gauza aztertzen dira: pertsonaren jatorri patrilineala eta matrilineala. Gizonezkoa bazara hori; emakumezkoa bazara, matrilineala bakarrik. Bereizketa hau inportantea da ulertzeko, aztertzen den material genetikoarekin oso lotuta baitago.

Pertsona baten DNA bere bi gurasoen kromosometako geneen nahasketa bat da. Geneen erdiak amarengandik jasotzen ditugu, beste erdiak aitarengandik. Eta nahasketa aleatorioa da. Baina badaude bi DNA eremu non ez dagoen nahasketarik, Y kromosoma eta DNA mitokondriala.

  • Y kromosoma da (batzuk) ar egiten gaituen kromosoma. Gizonezkook bakarrik dugu Y kromosoma, ez emakumezkoek. Eta aita batek semeari pasatzen dio, aldaketa eta nahasketarik gabe. Hau da, nire Y kromosoma aitarengandik jaso dut, eta hark bere aitarengandik, eta horrela, aitaz aita...
  • DNA mitokondriala, berriz, zelulen barruan dauden mitokondria elementuetan dago, eta ez dago lotuta berez 23 kromosomen gizakiaren informazio genetiko orokorrarekin. Gauza da, mitokondrien DNA transmititzen dela osoki amaren bitartez, ez da nahasten. Hortaz, amak eman dit niri DNA mitokondriala, eta amari amamak eman zion, amaz ama transmititzen da hau.


Konbinazio edo nahasketarik gabe transmititzen dira beraz DNA zati espezifiko horiek. Ez dira eraldatzen belaunaldiz belaunaldi ez bada mutazio aleatorio bat gertatzen dela une jakin batean. Honek ondorio interesgarriak ditu. DNA, azken batean, kode bat da, kate luze bat non elementu batzuk konbinatzen diren, zehatz esateko lau nukleotido, bakoitza letra batekin azaldu ohi dena (G, C, T, A). Pentsa daiteke DNA zati bat dela esaldi luze bat, lau letrako alfabeto batez idatzia. Adibidez:

...TAGCGTTAAAAAAGTCAAGAAATCACAAGAAAACATTGGTTCTAAATTAGCCCTCGTCATGAAGAGTGGTAAATCCCAATTAGGTTA...

Testu bat dugu, azken batean, hor goian. Testu horretan, mutazioak puntualak dira, une jakin batean letra bat aldatu egin daiteke ausaz, eta harrezko haren umeei ere transmititu egingo zaie aldaketa. Demagun, aitita Albertok kode hau zuela:

AAAA

Baina seme bakarra izan zuen Albertok, eta AGAA mutazioa pasatu zion Gorka semeari. Gorkak, berriz, bi seme izan zituen, Gaizka, zeinak AGAA sekuentzia jaso zuen bere geneetan, eta Toribio zeinak, beste mutazio baten ondorioz, AGTA sekurentzia daraman.

Lau letrako sekuentziak izan beharrean, izan kontuan milioika karaktereko sekuentziez ari garela, eta hortaz, zaila dela mutazio bat toki berean gertatzea aurreko egoerara itzultzeko (nahiz eta posible den). Kontua da, mutazioen akumulazioa ondorengontzan ikusi egiten dela, eta AGTA sekuentzia duten guztiek, arbaso komun bat dutela, Toribio. Izatez, AGAA sekuentzia dutenen ahaide ere badira, baina aurreko belaunaldi batean, sekuentzia askoren konparaziotik ikusten baita lehenbizi gertatu zela AGAA mutazioa, eta ondoren AGAA-ren ondorengoen artean, batzuetan ikusten dela AGTA mutazioa.

Mutazio zaharrenak datatu dira horrela, eta era berean, segurantzia osoa dago, AGTA mutazioa duten guztiak direla, aita-seme oinordekotza maskulino zuzen batean, Toribio haren ondorengo, eta haren aurretik, halaber, Gorkaren ondorengo direla, eta lehenago, Alberto lehen patriarkaren ondorengo garela. DNA mitokondrialaren azterketaren arabera, adibidez, jakin dugu, benetan, denok garela, amaren-amaren-amaren arbaso lerroan, benetan Afrikan duela 100.000 eta 200.000 urte artean bizi izan zen emakume batengandik.

Eta, nagusiki, horixe aztertu dut nire DNAn. Hurrengo kapitulu batzuetan gehiago detailatuko dut, baina, aurreratzeagatik, amaren-amaren-amaren partez, X2 taldekoa naiz, Ipar-Amerikako Lakota/Sioux populazioaren %15 bezala (baina euskaldunen %1 edo %2 bakarrik, nonbait, gara halakoak). Beste modu batean esanda, Ekialde Hurbilean duela 22.000 urte bizi izan zen super-amama (benetako pertsona erreal bat, kontuan izan) baten ondorengo zuzenak garela (amaz amako lerroan) bai Lakota horiek eta bai neu.

etiketak: genographic
Iruzkina gehitu

Erantzuna formulario hau betez utzi dezakezu. Formatua testu arruntarena da. Web eta e-posta helbideak automatikoki klikagarri agertuko dira.

Galdera: Idatzi zortzi zenbakiak erabiliz
Erantzuna:
Aurkezpena

Luistxo Fernandez

Lan egiten dut CodeSyntaxen, Sustatun ere dexente editatzen dut. Eibarren jaioa naiz (1966) eta Donostian bizi naiz. Twitterren @Luistxo naiz. Azpìtituluak.com proiektuan ere banabil, eta niren kontsumo kulturala zertifikatzeko. Gainera, blog honek erdarazko bi bertsio ditu:

The English Cemetery

El cementerio de los ingleses

Nire kontsumo kulturala: 2012/13 | Zinea | Telebista | Artea | Liburuak | Antzerkia | Musika

Hemengo edukien lizentzia: Creative Commons by-sa.

E-postaz harpidetu: hemendik.

artxiboa
2024 2023 2022 2021 2020 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004