Liburutegien etorkizuna
Zertarako behar duzu biblioteka, internet konexioa baldin baduzu?
Horrela erantzun dit Prudenek. Antzerako zerbait jarri nuen nik ere aurreko artikuluan: zertarako Joan liburutegietara etxeetan, lanetan, tabernetan, trenetan… daukaugunean behar duguna?
Liburutegi mota asko dago, eta bakoitzak bere-beregi ezaugarriak eduki arren, liburutegiak zentzu zabalean edo oro har hartuta, aurreko artikuluari jarraipena emateko eta batik bat Prudenek egindako galderari erantzuteko azti lanari ekingo diot.
Orain arte liburutegietara hurbiltzen diren erabiltzaileak informazio bila etorri dira. Informazioa testu inpresoetan zegoelako – liburuetan, entziklopedikoetan, aldizkarietan, CDetan…- hemendik aurrera, aitzitik, sarean eskura edukiko dugu. Hortaz, ordenagailu guztietan eta ordenagailuen bitartez lor daitekeen informazioa izango da. Fenomeno berri honen aurrean hausnarketa ugari eta sakon egitea komeni zaigu. Gogoeta horiek egitera konbidatzen zaituztet. Gogoeta horiek alderdi eta profesional ugari eginda askoz aberatsagoa izango baita. Guri ere, dokumentalistei honi buruz eztabaidatzea dagokigu, hori izango baita erarik onena etorriko denari aurre hartzeko, hanka sartzeko arrisku handiak eduki arren.
Mundu hau aldatzen ari da, erabat aldatuko da, hastapenetan baino ez baikaude. Liburutegi munduan dena da eztabaidagai: lekua, espazioa, ekipamenduak, apalategiak, bulegoen mahaiak, orain arte liburuzainek hain gustuko erabili ditugun egurrezko edo plastikozko erreglak, baita sakralizatuta eduki ditugun bibliotekonomiako erreglak ere (ISBD, SHO). Den-dena hankaz gora jar daitekeelakoan nago: bildumak, funtsak, euskarriak, aurrekontuak, baliabideak, erabiltzaileak…
Uste dut (dagoeneko konturatuta izango zarete gehiegi erabili dudala uste aditza) liburutegiek dauzkaten ezaugarri (oinarri, printzipio) batzuk iraunkorrak izan beharko luketeela.
1. Zerbitzu publikoak izatea, informazioa doan ematea. Eta hori lortzea ez dago udal liburutegi, foru aldundien liburutegi, unibertsitateetako liburutegi, liburutegi espezializatuen esku, baizik eta Estatuaren esku. Estatuek antolatu behar dute politika bibliotekarioa, informazioaren sarea sortzeko. Estatuek gorde, kudeatu eta zabaldu beharko dute sarea dohain eta zerbitzu publikoa jarrai dezan izaten.
2. Kalitatezko zerbitzua izatea -oraingo eta aurreko agintariekin utopia hutsa izan arren-. Teknologia aldakorra da, urte batean onena dena, hurrengoan zahakitua geratzen da. Konexioa, gailuak, baliabide teknikoak merkatuko azkenak izan beharko dira, informazioari dagokionez leikurik garatuena eta erreferentzia izan dadin.
3. Liburutegia herrietako gune kulturala izan behar da, non giro desberdinetako lagunak bilduko diren (haurrak, nerabeak, jubilatuak, langabetuak, irakurleak…). Horretarako leku hauek hornitu beharko genituzke baliabide egokiekin herritarren behar kulturalei aurre egiteko. Leku hauetan erabiltzaileak izan beharko ziren benetako protagonista, eta zerbitzuak hauei begira izan beharko lituzkete antolatuta.
4. Dena den, haize berrien aldaketen aldekoak izan behar bagara ere, kontuan hartu beharko dugu liburutegia ezin dela zibergune bihurtu.
Laburbilduz, LIBURUTEGIEK BADAUKATE ETORKIZUNIK? ZEIN DA ETORKIZUNEKO LIBURUTEGIEN PAPERA?
1. Liburutegien paperak lehen bezain garrantzitsua jarraitzen du izaten. Sarean dagoen gehiena liburutegiek kudeatzen dute, liburuzainek prestatzen dute, dokumentalisten lan barruko, ilun, ixil eta nekosorik gabe ez litzateke sarean ezer izango. Sarea hutsik izango litzateke.
2. Erabiltzaileen beharrak ez dira izango berdinak. Hortaz, Liburuak kontzerbatzea ez da izango xederik garrantzitsuena, liburuen sailkatzea eta ordenatzea lehentasuna galduko du. Seguraski bezeroak ez dira etorriko liburutegietara informazio bila, etorri etorriko badira ere. Baina bai, herrietako kulturguneak izango direla izaten, eta gune hauetan aurkituko dutela nahi dutena.
3. Ezbairik gabe, gauzak aldatzen ari dira, baina aldatzen ari dira lanbide guztietarako, eta zoritxarrez gure lanbidea, dokumentazioarena ez da izango aldaketa hauekin kalteturik irtengo den bat. Internet beti gure alde edukiko dugu, gure alde edukiko baititugu berrikuntza hori guztiak, beste gauza batzuen artean dokumentalistak betidanik ohituta baikaude lankidetzan eta sarean lan egiten.
Beraz, baikorrak izan gaitezen, eta gora teknologia…
Gerardo Luzuriaga