Lan umezurtzak
2012ko irailean Europako Legebiltzarrak indarrean jarri du lan umezurtzei buruzko Direktiba.
Europar Batasuneko kideek doain kontsultatuko dituzte lan umezurtzak (argazkiak, filmak, eleberriak, olerkiak, lan teknikoak...)
Baina, zeintzuk dira lan umezurtzak? Lan umezurtzat hartuko dugu lan horien eskubideen jabea nor den ezin denean jakin edo ezin denean bilatu.
Europar Batasuneko estatuek hemendik aurrera daukate bi urte honen gainean Europako Legebiltzarrean indarrean ezarri dituzten arauak egokitzeko. Hots, bi urte barru Europar Batasuneko herrietan abian izan behar dute. Arau honen bitartez, hemendik aurrera erakunde publikoek liburutegiek eta museoek publikoen eskura harri ahalko dute.
Hortaz, hemendik aurrera lan horiek (umezurtzak direnak) digitaliztu ahalko dira egileen baimenik gabe.
Hori bai, lan horiek umezurtzatzat konsideratzeko ezinbestekoa izango da eskubideen jabearen bilaketa "arretatsu eta fe onekoa" egitea.
Logikoa denez, arretatsu eta fe onekoaren bilaketaren irizpideak arau horretan sakon eta zehatz deskribatzen dira. Baldintz zehatzak jartzen dira.
Areago, aipatutako lan umezurtzen egileak agertuz gero, edozein momentutan, erabaki daiteke bere lana ez dela uumezurtz. Eskatu orduko ez da izango umezurtz. Lan hori hortik aurrera ez da izango libre, eta egileak eska ahalko du konpentsazioa irabil izanagatik.
Dena den, Direktiba horretan dena dago araututa, eta konpentsazio hori neurrikoa izan beharko da. Erakunde publikoek inoiz ez diete ordainduko konpentsazio gisa diru kopuru handia, baizik eta neurrikoa izan beharko da.
Bestetik, erakunde publikoek etekinak atera ahalko dute lan umezurtz horiek erabiltzeagatik. Hori bai, etekin horiek erabili beharko dituzte beste lan umezurtz batzuk bilatzeko eta digitalizatzeko. Halaber, nahiko izango da horietako lan bat umezurtza konsideratzea Europar Batasuneko herri batean Europar Batasuneko edozein herritan aske erabiltzeko.
Aurrerapauso handia eman da lan asko eta asko digitalizatu ahal izateko.
Gerardo Luzuriaga