Pulp Fiction. Galdetegia

Euskal-encodings-en dago Pulp Fiction, euskarazko azpitituluekin 

0-Pulp Fiction esamoldea erabiltzen da paper merkean inprimatutako aldizkari edo liburuxkak adierazteko (“Pulp” hori paper merkea da). Narrazioak, nobelak eta komikiak izaten dira, krimen eta misteriozko istorioak kontatzen dituztenak. Vincentek komunean irakurtzen ditu. Tarantinok horrela bataiatu zuen bere filma, nahi zuelako oroitaraz dezan horrelako argitalpenek eragiten duten sentsazioa.

1-Pulp Fiction-en ageri diren ordulariek 4:20 markatzen dute, 4-20 delako poliziak marihuana-kontsumoa adierazteko duen kodea. Dena den, drogei dagokienez, kokaina eta heroina dira filmean nagusi. Zer droga-mota da kokaina, eta zer heroina? Nola sailkatzen ditu Munduko Osasun Erakundeak? Nola desberdinduko zenituzke kokainaren eta heroinaren eraginak? Nola deskribatuko zenuke kokainarena Miarengan eta heroinarena Vincent Vegarengan? Kontuan hartu Miak bere kokaina esnifatu nahian tronpatu eta Vincenten heroina sudurreratzen duela, eta horren ondorioz datorkiola gaindosia.

 2-Heroinaren eraginaren peko eszenak filmatzeko John Travoltak ez zuen, noski, heroinarik hartu. Tekila dezente edan eta ur bero-beroan bainatu ondoren egin zituen. Esan izan da Miarena kokaina-dantza dela eta Vincentena heroina-dantza. Zergatik iruditzen zaizu hartzen dela Miaren eta Vincenten dantzaldia zinemaren historiako onenetakotzat? Zergatik ote da hain hipnotikoa? Begira nola kutsatu zitzaion Tarantino zuzendariari dantza horren poza grabatzen ari ziren bitartean.

3-Heroinaren albo-kalteetako bat idorreria da. Horregatik aurkituko dugu Vincent hain maiz komunean. Komunera doan aldiro, zerbait erabakigarria gertatuko da munduan. Pulp Fiction irakurriz kaka egiten edo ahalegintzen ari den bitartean, goitik behera irauliko ditu katastrofe batek bere egoeraren parametroak. Lehenbiziko atalean, Mia konorterik gabe aurkituko du. Bigarrenean, Butch eta heriotza. Eta hirugarrenean, Pumpkin eta Honey Bunny-ren lapurreta. Zer nahi izan du Tarantinok adierazi?

4-Bigarren atala da uzkiari lotuena. Vietnamen zela, uzkian eraman zuen Butchen aitak bere aitarengandik eta aitonarengandik jasotako urrezko ordularia bost urtez, eta ondoren aitaren adiskide Koons kapitainak beste bi urtez. Ordulari hori, alde batetik, T objektua da, trantsizio-objektua, amaren bularraren ordezkoa, ziurtasun psikologikoa ematen dizuna. Bestetik, familia-jarraitutasuna bermatzen du, sustrai emozionala. Azkenik, bizitzari zentzua ematen dio, munduko egonaldi krudela goxatzen digun talisman horietako bat da.

Objektiboki, gauza gisa, trantsizio-objektua edo talismana ez da beti garrantzitsua. Guk haiengan proiektatzen ditugun beharrek egiten dute garrantzitsu. Zupakia izan daiteke, panpina, ordularia, gitarra-pua, argazki edo liburu bat, edozer. (Baita ere, beste maila batean, ohitura bat, droga, zinema-zaletasuna, adikzioa, bikotekidea, Athletic.) Amaren bularrean edo amaren plazentan hasi zen serie baten osagaiak dira. Amarekiko atxikimendua ordezten dute eta zure bizitzaren zentzua barnebiltzen eta adierazten dute. Iruditzen zaigu hori gabe ezingo ginatekeela bizi. Ulergarria da Butchek bizia arriskatzea urrezko ordularia berreskuratzearren, bestela familia-loturak eta sustraitzea desagertu eta zentzubako bilakatuko litzateke haren bizitza. (Trantsizio-objektuak eta talismanak ia beti ahoarekin dute lotura. Pulp Fiction-eko urrezko ordulariaren bitxitasuna da ahoari baino gehiago uzkiari dagokiola.)

Galdetu etxean zein izan zen txikitako zure trantsizio-objektua. Eta, gaur egun, baduzu halako kutun edo talismanik? Beti daramazu zurekin ala tiraderaren batean daukazu gordeta? Zelako harreman psikologikoa duzu talisman horrekin?

5-Freudek dioenez, urrea kaka da. Uzkiko erloju horrek erabakiko ditu hain zuzen Marsellus Wallaceren biolazioa eta heroinaren erruz beti komunean dagoen Vincenten heriotza. Urrezko ordularia familia-iraganetik eta haurtzarotik dator, oraina kordokatu eta aztoratzera .

Bestalde, Marsellusek ia esaldi bakoitzean aipatzen du ipurdia. Adibidez, Butchi borrokaldia galtzeko agintzen dionean:

 Marsellus: I think you're gonna find, when all this shit is over, I think you're gonna find yourself one smiling motherfucker. The thing is, Butch, right now you got ability. But painful as it may be, ability don't last. And your days are just about over. Now that's a hard motherfuckin' fact of life, but that's a fact of life your ass is gonna have to get realistic about. See, this business is filled to the brim with unrealistic motherfuckers. Motherfuckers who thought their ass would age like wine. If you mean it turns to vinegar, it does. If you mean it gets better with age, it don't. Besides, Butch, how many fights do you think you got in you anyhow? Two? Boxers don't have an Old Timers Place. You came close but you never made it. And if you were gonna make it, you would have made it before now. (holds out the envelope of cash to Butch, but just out of his reach) You're mine, dig?

Butch: It certainly appears so. (takes the envelope)

Marsellus: Night of the fight, you might feel a slight sting. That's pride fuckin' with you. Fuck pride! Pride only hurts, it never helps. You fight through that shit. 'Cause a year from now, when you kicking it in the Caribbean, you gonna say to yourself, "Marcellus Wallace was right."

Butch: I got no problem with that, Mr. Wallace.

Marsellus: In the 5th, your ass goes down. (Butch nods silently) Say it.

Butch: In the 5th, my ass goes down. 

Vincent Vega aurkitzen duenean:

“Vincent Vega, my nigga! Get your mother fucking white ass over here!”

Butchek hitza jan, engainatu eta ihes egin diola jakin duenean:

“I'm prepared to scour the Earth for that motherfucker. If Butch goes to Indo-China, I want a  nigger hidin' in a bowl of rice waiting to pop a cap in his ass.”

Azkenik, Marsellusi berari emango diote popatik: hasieran besteen popak berba hutsezko mehatxurako erabiliko ditu, baina gero Marsellusen beraren popa errealean gauzatuko da. Marsellusen rola egin behar zuen aktoreak biolazio sodomita horregatik utzi zuen bertan behera, eta azkenik Ving Rhamesek onartu zuen. Marsellusi uzkia jorra diezaioten etetea lortuko du Butchek, eta horri esker salbatuko du boxeolariak bere bizia eta bere uzki-erlojua. Popatik eman diotela jendaurrean ezagutu dadila da Marsellusentzat munduko gauzarik lotsagarriena, eta horregatik baimenduko dio Butchi ihes egitea, honek larriki traizionatu duen arren. Psikoanalisian oso garrantzitsua da uzki-konplizitatea.

Zergatik erabaki zuen Butchek Marsellusen biolazioa etetea: eskuzabaltasun etikoaren adierazpen da Butchen jokabidea? (Hau da, Butch, bera hil nahi duen Marsellus salbatzera arriskatuko da, bere bizia arriskuan jarriz, errukiagatik eta bidegabekeria bat eragozteko: Butch litzateke film osoan bere bizia beste baten alde arriskuan jartzera ausartzen den bakarra, erakutsiz ez duela biziarekiko atxikimendurik, eta horrela, Mateoren ebanjelioko Jesu Kristoren hitzak parafraseatuz, bizia galtzeko beldurrik ez duenak salbatuko du hain zuzen bizia, eta, aitzitik, Vincent bezala bizia kosta lain kosta salbatu nahi duenak galdu egingo du.)

Ala kalkuluagatik hartuko du Butchek bere gain arriskua, uste duelako Marsellusek barkatu ezean munduko txokorik ezkutuenean ere ez duela lasai bizitzerik izango?

6-Tonyk Miari egin ei zion oinetako masajeari dagokionez, nori sinesten diozu: zurrumurruari (masajea egin zion eta ondorioz Marsellusek Tony leihotik amildu zuen) ala Miari (ez zion masajerik egin, elkar ukitu zuten aldi bakarra Miaren ezkontzan izan zen, eskua elkarri eman ziotenekoa)? Eta zeinek du arrazoia, Vincentek (oinak masajeatzean isilpean gordetzen den intimitate sentsual ilun bat sortzen da, jelosia ulergarri bihurtzen duena) ala Julesek (masajeari ez zaio garrantzirik eman behar, oinetako masajea eta sexu-harremana ez dira soilik liga desberdin bi, baizik kirol desberdinak)? Ala ez batak ez besteak?

7-Butchek eta Fabiennek elkar maite dute? Zer iruditzen zaizu Fabienneren jarrera Butchen haserre biolentoaren aurrean, ohartzen delarik Fabiennek ez diola urrezko ordularia ekarri? Ohiko bikote heterosexualetako ar/eme botere-harremanak errepikatzen dira hemen? Butchek gero Fabienne errugabetzeak eta Fabiennek berak Butchen jokabidea ulertu eta onartzeak barkagarriago egiten ote du tratu txarra?

8-Louann Brizendinek dioenez, amodioa egitean gizonek gurago dute argia piztu, ikuskizuna kitzikagarria baitzaie, eta emakumeek berriz itzali, iluntasunak usainen eta ukimenaren intimitatea babesten baititu. Ildo berean, Fabiennek dio nekez datozela bat, tamalez, ikusmenari atsegin zaiona eta ukimenari atsegin zaiona. Ados zaude? Zergatik?

9-Zer dago zure ustez Marsellus Wallaceren maletan, zeri dario distira laranja misteriotsu hori? Harriturik uzten ditu Jules eta Vincent, ederra dela dio Pumpkinek, eta eragiten dion lilurari esker harrapatuko du Julesek. Hasieran, Tarantinoren asmoa izan zen diamanteak jartzea, baina baztertu zuen. Erabaki zuen enigma argitu gabe utzi eta ikusleei aukerak zabalik uztea. Ikaragarri ugaritu dira hipotesiak Interneten. Batzuek diote plutonioa dela, beste batzuek urrea, edota heroina, Rock'n'Rolla, Tarantinok irabazi nahi zuen Oskarra. Baina aspaldion beste hipotesi hau ari da nagusitzen: Marsellusen arima dago maleta barruan, eta horregatik dabil hain aztoratuta eta jendea hiltzeko prest hura berreskuratu nahian. Eta horregatik dauka esparatrapua garondoan, Erdi Aroan ziotenez Satanasek garondoa zulatu eta bertatik erauzten omen baitio jendeari arima. Gainera, 666 zenbakia erabiliz irekitzen da Marsellusen maleta, eta Satanasen zenbakia da 666. Tarantinok jakinarazi zigun maletan ez dagoela laranjaz pintaturiko bonbilla pare bat baino. Zein iruditzen zaizu hipotesirik sinesgarriena? Hipotesi berri bat asma dezakezu. Ez du balio Tarantinok jakinarazi ziguna errepikatzeak, alegia, Marsellusen maletan ez dagoela laranjaz pintaturiko bonbilla pare bat baino.

10-Isiltasun deserosoez:

Mia Wallace: Don't you hate that?

Vincent: Hate what?

Mia: Uncomfortable silences. Why do we feel it's necessary to yak about bullshit in order to be comfortable?

Vincent: I don't know. That's a good question.

Mia: That's when you know you've found somebody really special: you can  just shut the fuck up for a minute and comfortably share silence.

Vincent eta Mia elkarrekin irteten diren lehenbiziko aldia den arren, isiltasunak ez ditu deseroso sentiarazten. Beste norbaitekin egonda sentitu al duzu inoiz isiltasuna deseroso? Uste duzu elkarrekin luzaro isilik deserosotasunik gabe egoteko gai izateak harremana benetan sendoa dela adierazten duela, edo ez du garrantzi berezirik?

11-Aditu batzuek diote Pulp Fiction filma postmodernoa dela. Zergatik?

Alde batetik, zinemaren historia osoa berreskuratzen eta omentzen du: ia eszena eta elkarrizketa bakoitzak dakar aurreko filmen baten oihartzuna. Esaterako, Butchek eta Marsellusek ezustean zebrabidean elkar ikusteak, Psycho-ko topaketa ospetsua imitatzen du. Butchek Zed-en bahi-dendan arma egokia bilatzen duenean, mailua The Toolbox Murders-i dagokio, beisboleko batea Brian de Palmaren The Untouchables-i, zerra elektrikoa The Texas Chain Saw Massacre-La matanza de Texas-i eta katana, Butchek azkenik aukeratuko duena, borroka-arteen inguruko japoniar film pilo bati. Era berean, Marsellusen maletako distira misteriotsuak Robert Aldrich-en Kiss Me Deadly-koa berritzen du (barruan bonba nuklear txiki bat daukana). Vincent eta Miaren arteko dantzaldiak ere Fellini-ren “8 eta erdi”koa eta Godard-en Bande à part-ekoa imitatzen omen ditu. Dantzalekua bera, 50eko hamarraldiko kulturaren berpiztea da. Bestalde, berreskurapen eta omenaldi hori ironikoa izaten da.

Ez dago egia bakar eta osorik, baizik eta iraganean adierazi izan diren istorioen errepikapen orainaldira moldatuak. Ez du merezi, modernitatean bezala, originaltasuna eta berritasuna kosta lain kosta bilatzen ahalegintzea. Istorioz inguratuta bizi izan gara beti, eta horiek brikolaje batean berrantolatzea da kontua.

Gainera, eta postmodernismoaren beste ezaugarri bat da, ezer ez da dirudiena.  Butchek Vincent hiltzeko darabilen metraileta ez da Vincentena baizik eta Marsellusena. Ordurako, Jules joana da Jainkoaren eskutik herriz herri ibiltzera, eta Marsellusekin batera heldu da Vincent Butchen etxera. Horregatik egingo dute topo zebrabidean, Marsellus gosaria erostera atera baita. Eta Miak eta Vincentek dantza-lehiaketako trofeoa ez dute irabazi, lapurtu egin dute. Azkenik, Mia, itxuraz sexualki libre bezain ausarta, birjina da benetan, horregatik dantzatuko du hain modu desaforatuan “Girl, You’ll Be a Woman Soon”, Vincentek iniziatuko duen itxaropenaz. Izan ere, Marsellusen beldurrez, inor ez zaio hurbiltzen. Eta Marsellus bera genitalki inpotentea litzateke, uzkiari lotuegia, bere supermatxo irudi, hizkera eta jokaera gorabehera.

Alegia, alde batetik ez dago itxuren azpiko oinarri sendorik; eta bestetik itxurak berak ere engainagarriak dira. Apurtu egin da ikuspuntu klasikoaren araberako egia.

Zentzu horretan, bat zatoz Pulp Fiction postmodernismoan kokatzen duen ikuspuntuarekin?