Anatolia
Izan ditugu aldeztu dutenak ez indoeuropera baizik eta euskara bera ekarri zuela orain dela 4.500 urteko estepa pontikoko migrazioak, baina hipotesi horrek urruti du gaur egun kontsentsu akademikoa. Adostasun handiagoa bildu du beste hipotesi honek: Anatoliatik eta Mesopotamiatik heldu zen euskara, orain dela 6.000 urte inguru, Neolitoko bizimodu nekazariarekin batera. Migrazio horri zor diogu, hasieran esan bezala, gure genomaren % 55. Horregatik sentitzen gara etxean bezala Istanbulen eta Benidormen.
Arazoa: “Orkeikelaur” ezizeneko hizkuntzalari jakintsu bezain fidagarriakTrifinium foroan idatzi duenez, iberiera edo euskara eta sumerrera alderatzeak ez du emaitza esanguratsurik ekarri. Ezaugarri komunak dauzkaten arren —adibidez, ergatibitatea—, kointzidentzia tipologiko hutsak dira, ez genetikoak.
Orkeikelaurren esanetan, Anatolia eta Mesopotamiako hizkuntzen hiztegietan bilatzen duenak kointzidentzia deigarriren bat aurkituko du iberierarekin edo euskararekin, baina kasualitateari zor izaten zaio. Hizkuntzalaritza historiko-konparatiboaren metodoak hor aplikatzeak ez du zentzurik; gaur egun ez, behintzat.