Paisaia
San Martinen heliograbatuetan paisaia da nagusi. Historialariek eta berezilariek erakutsi digute paisaia giza begiradak sortzen duela. Ez da berez existitzen, ez dago paisaia naturalik: terrenoa edo ekosistema ez da paisaia. Horregatik jar diezaiokegu data historikoa paisaiaren agerpenari. Alderantziz, ez dirudi paisaiaren berrasmatzeak oraingoz amaiera izango duenik. Diogularik argazkia dagoena berregitera mugatzen dela, muga azpimarratuz, ez dakigu zer diogun.
Begirada paisaiagilea ez da arrantzalearena edo egurgilearena, ez zaio pertzibitutakoaren alde ekonomikoa interesatzen, bizirauteko praktikotasuna. Emozio estetikoa bilatzen duen begirada da. Ederraren eta sublimearen arteko bereizketa ospetsuaren arabera, ederra gizakiok sortutakoa da, oroz lehen lorategia, eta sublimea, berriz, natura: mendia, itsasoa, basamortua, oihana eta sumendia. Bereizketa honek ez du San Martinen obra ukitzen: ez du lorategirik erretratatzen, eta edertasun naturalari larritasuna erantzi eta elemental bilakatzen du.
San Martinek batez ere mendiak eta basamortuak erakusten dutena erretratatzen du, nagusiki erresuma minerala eta begetala. Fosilak erakartzen du, beharbada fosila bere moldean grabatua ere badelako, oinatz. Deleuzek dioenez, gizakiarenaz gain bada Lurraren espresionismo eta sormen bat, materiaren zenbait ametsen arrarotasunean azaltzen dena. San Martinek ez ditu berariaz forma bereziki arraroak bilatzen. Artistaren ikuspuntuak bihurtzen ditu arraro erakusten dizkigun belar, harri, arroka eta zuhamuxkak. San Martinen zenbait grabatu hain dira soilak, irudikatutakoak erretraktila ematen baitu, iheskorra, posearen kontrako muturrik urrutienean balego bezala. Beste zenbaitetan sakonki hunkitzen duten epifaniak dira, hala nola hiru beleak. Esan liteke, gizakia bizigabetzen duen bitartean, izaki naturalak animatua dirudiela, inorganikoak berak ere liluratua eta sorgindua ematen du. Beharbada gure tolesik sakonena lotuagoa dago arrokarekin edo landarearekin, animaliarekin edo giza berezitasunarekin baino. Ziurrenik, gure barne geruzetako musikak hobeto ematen dio oihartzun mineralen eta belarren soinu sinpleari, ezen ez ugaztunei eta pertsonei, hauek ospetsuagoak izanagatik ere.