Hizkuntza oporretan. Ariadna
Tratatuak Kant bazekarren gogora, Filosofia-azterketen pasarte askotan Wittgensteinek berrituko du Humek egin zuena Giza ezagutzari buruzko ikerketako zazpigarren atalean “beharrezko konexio” edo “kausa” nozioarekin; edota Nietzschek Ongiaz eta gaizkiaz haraindiko 19. paragrafoan “borondate” kontzeptuarekin.
Wittgensteinek "ni", "ulermen", “zentzu”, “denbora”, “izen”, “Moises”, “esaldi”, “min”, "irakurri", “joko”, "kolore" eta beste izen askoren esanahi-ñabardurak bereiziko ditu, paradoxak planteatu eta erabilerak zehaztu eta argitu.
Linguistikoak dira Wittgensteinentzat arazo filosofikoak, ez enpirikoak. Hizkuntzak mitologia bat ezkutatzen du, ezagutza oztopatzen duena. Nahaste filosofikoa sortzen da ez hizkuntzaren motorra abante dabilenean, baizik eta alfertuta dagoenean. Eta metafisikak oporretara darama hizkuntza.
Orain dela milaka urtez geroztik garatuz eta sendotuz joan diren nahasketa kontzeptual ugarik gure hizkuntza naturalaren erabilera metafisikoa dute iturri, irudi errepikakor eta deformatzaileak eragiten baitizkigu. Errealitatea desitxuratzen duen lentearen moduan funtzionatzen dute. Inertzia eta gaizki-ulertu horiek sakonki dauzkagu hizkuntzan enkistatuak. Horien artean ditugu gorputz-arimaren dualismoa, edota minaren eta minaren adierazpenaren artekoa.
Hizkuntzak adimena sorgintzen digu, eta bere hezurduran txertaturik daraman metafisika garatzera bultzatzen gaitu. Amaraun hori garbitu eta labirintotik irten beharra dago. Hizkuntzak eraginiko sorginkeriatik adimena askatzeko Ariadnaren haria da Bigarren Wittgensteinen filosofia.