Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara

Tresna pertsonalak

Eibarko peoria, San Blasa baino hobia
Hemen zaude: Hasiera / Blogak / Markos Zapiain / Freud (1856-1939)

Freud (1856-1939)

Markos Zapiain 2014/04/05 14:20

-Koperniko, Darwin, Freud

-Erlijioa eta zientzia. Totem eta tabu. Ilusio baten etorkizuna

-Hasiera zaila. Emma Eckstein. Hipnositik psikoanalisira. Per via di porre, per via di levare

-Kontziente, prekontziente, inkontziente. Ikasgelaren metafora

-Psikoanalista eta arkeologoa: arkeologoak kultura ahaztu edo hilak desehorzten ditu; psikoanalista gogorarazten ahalegintzen da zapaldurik dena, oroimenetik erauzirik

-Ikuskizun traumatikoa. Errepikapena. Jelosia. Xaretatik maitearen zelatan. Bihotz bi. Martutene

-Gozamen-hastapena, errealitate-hastapena, heriotza-irrika. Mingarria errepikatzeko desira inkontzientea indartsuagoa da atsegina bilatzekoa baino. Sabina Spielrein: aitaren ordezkoarekin aitarekiko harreman hasieran atsegina eta osteko dezepzioa eta haustura errepikatzeko joera inkontzientea. Baina zer da Jungek errepikatzen duena? Abandonatua izatea da agian ohartzeke bilatzen duena? Ez du iraganeko ezer zehatzik errepikatzen? Zer da bizitzan Berria?

1-ORO HARTURIKO GIZAKIA. LIBIDOAREN BILAKAERA

-Umea, perbertso polimorfo (perbertso: oraindik ez du supernirik, ez du barne zentsurarik; polimorfo: bere sexualitatea ez da soilik genitala, gorputzeko hainbat zulotan kokatzen da)

-Libidoaren bilakaera: errekaren joana, amerikanoen migrazioa Kaliforniarantz: aho-aroa, uzki-aroa, aro genitala; indioek eraso: orduan atzera, babesa bilatzera atseginak izandako esparruetan

-Libidoaren inbestitzea, libidoaren finkatzea; haurra hazi ahala saiatu finkatzeak ez indartzen, etorkizuneko erregresioak ez daitezen bortitzegiak izan; adibidez, ez abusatu zupakiaz, eragin baitezake helduaroko zailtasunei ganoraz aurre egin beharrean txokolate-betekadetan ezkutatzea eta bilatzea babesa, edo zurrutean (Penny, Faustino Iturbe)

-Titia (Schopenhauer, Nietzsche, Freud)

-Kaka: ume, sorkari; eta jostailu, jabetza pribatu, diru, opari, iskilu; helduaroko funtsezko giza harremanek umeak kakaz dagien erabilera dute abiapuntu

-Masturbazioa. Masturbazioa eta errua. Ikaslearen erreakzio bitxia aitak harrapatu ostean. Irudi masturbazio-eragileak: mutilenak sinpleagoak. Talde masturbazioa

-Neskak eta mutilak. Zakilaren inbidia. García Calvo, El amor y los dos sexos. Adierazpen performatiboetan esateak berak egiten du adierazitakoa: maite zaitut, te quiero, je t’aime. Horixe da esan beharrekoa, inolaz ere ez antzeko zerbait: I love you esan behar da, ez I want you edo adoratzen zaitut. Zakilaren inbidia baino gehiago alu huts infinituaren inbidia da giltzarria. Infinitua indartsuagoa da mugatua baino, orobat andrearen maitatzeko ahalmena gizonarena baino. Honen beldurrez eta kontrolatzeko asmoz asmatu du gizonak “bikotekide bakarra, betirako” ideia; baina emakumeak sinetsi eta bere egin du, gizonak ez bezala. Salamancako pentsioan: Bixente da benetan maite dudana. Nobio posibleen zerrendak

-Edipo

-Aitaren legea irentsi. Supernia

-Atezainaren alabaren eta etxejabearen alabaren arteko jolasak eta errua

-Homosexualtasun grekoa, homosexualtasun judua. Amaren zakila. Ama falikoa

-Birjintasunaren tabua. Lehenengo biderra

2-NEUROSIEN ETIOLOGIA

-Nortasunaren instantziak: zera, nia eta supernia. Neurosia hiru instantzien arteko desorekak eragiten du: orduan nortasuna arrakalatu eta antsietatea, larridura, depresioa agertzen dira. “Ekonomoa” deritzo Freudek niari, bere lana zeraren, superniaren eta errealitatearen artean oreka eta bakea ezartzea baita, bake beti ere behin-behinekoa, hauskorra

-Bestalde, giza arima Erromaren antzeko: aldi berean oso antzinako aztarna erdi ezkutatuak eta eraikin berriak, etruskoak eta Starbucks coffee

-Zutitzea, usaimenaren atrofia

-Errua. Erruak bilakarazten du sadismoa masokismo. Kontuz masokismoarekin: ez da ezinbestez, Spielrein-en kasuan bezala, gozagarriak zitzaizkigun aitatxoren jipoiak errepikatzeko irrika; Freuden ustez, maizago ageri da masokismoa inoiz jipoituak izan ez direnengan, edo aski jipoituak izan ez direla sentitzen dutenengan

-Maitemina: psikosi, mania, obsesio. Ez bada epeltzen eta bideratzen, katastrofea. Antidotorik egokiena, eguneroko bizitza konpartitua. Zentzu horretan, zinezko maitasuna da ezin dena gauzatu. Titanic

-Maitasunaren eta bizitzaren gasolina: sexua; goi mailako jarduera espirituala ere, sexuaren sublimazio

-Ohiko sexu harremanak ezinezko direnean, sublimazioa: maite eskuragarriaren ordez, dama helezina, Jainkoa. Edo jarduera artistikoa, filosofikoa, zientifikoa, misiolaria

-Sublimazioa ere eragotzirik badago, erregresioa. Libido kopuru handiagoa badago iraganean inbestitua orainean eta etorkizunean baino, eritasuna: ezin ez behar bezala jardun, ez gozatu

-Erregresioan, ez badago superniaren errepresiorik, perbertsioa; aldiz, errepresioa baldin badago, sintoma neurotikoa; sintoma neurotikoa, pultsio perbertsoaren sublimazio; sintoma neurotikoa ager dadin, ezinbestekoak: finkapena, erregresioa, errepresioa

-Perbertsioa: Meetic Bilbon, perbertsio uzki-sadikoaren adierazpen perfektua; Institutuko ikasle perbertsoaren balentriak; fetixismoa (Freuden kontakizuna zapata-fetixismoaren kasuaz)

3-BOST PSIKOANALISIAK

-Neurosia eta psikosia. Neurosian niaren eta zeraren arteko gatazka; errealitatea kaka zahar, baina ez dago galdua: neurotikoak ondo ikusten du 2+2=4

-Psikosian, niaren eta errealitatearen arteko gatazka, errealitatearekiko lotura galdua: 2+2=7; esaten badiozu ez dela ezinezkoa 2+2=4, orduan zu zaude erotuta, edo bere aurkako konfabulazio batean esku hartzen ari zara, eta abar

-Psikopata eta psikotikoa. Psikopatia ez da derrigorrez txarra. Trena

-Sintoma neurotikoak: fobia, ideia obsesiboa, paranoia, depresioa, histeria

-Histerian, libidoaren finkapen intzestuzkoa. Errepikatzen dena: omen dakien maisua erakarri, ondoren menperatu eta bere erregina bilakatu, azkenik beste barik traizionatu edo abandonatzeko. Ama-alaben arteko uzki-konplizitatea (Julia Kristeva). Sabina Spielrein. Dora, bitxi-kutxaren ametsa

-Paranoian, homosexualtasun erreprimitua. Schreber presidentea, jazarpen-eldarnioa, emakumetzea, berrerospen-eldarnioa, Jainkoaren nerbioak, gizateriaren erredentzioa

-Obsesioa eta errituala. Ideia obsesiboak. Zenbat uharte daude zehazki munduan? Arratoien gizona, txinatar tortura. Neska gaztea, dantzalditik etxera itzuli eta gehiegikeria. Eskuak egunean 150 aldiz garbitu, azkazalak odoletan, baina dutxarik ez. Ludopatia, masturbazio konpultsiborako joera erregresiboaren sublimazio

-Depresioan, haurtzaroko biktima eta abandonatu sentitzearen errepika, superniaren exijentzia gehiegizkoak. Otsoen gizona, gaztainondoko otso zurien ametsa

-Fobia, barruko korapilo bat kanpora proiektatua, arazo arina. Hans txikia, zaldi-fobia. Zaldiaren eroriko zalapartaria. Zaldia=aita. Kastrazio-mehatxua. Hidrofobia kasu bat. Agorafobia. Neskamefobia. Amaginarrebafobia. Komuna hurbil ez edukitzeko fobia

 

 4-INKONTZIENTEA MINTZO: LAPSUSA, AMETSA

-Bizitza psikikoan guztiak du arrazoi bat: sintoma neurotikoak bezala baita lapsusak ere, eta ametsik arraroenak

-Lapsusak (lapsus, latindar elea, laprastada esan nahi du): familionarioa, Signorelli, logela, Bordeaux, ukituko gara, Zapatero: hemos hecho un gran acuerdo para follar al turismo ruso; Raxoi: ETA es una gran nación.

-Lapsusetan ere desira inkontzientea adierazten da. Freudek ez die sinesgarritasunik ematen lapsusen ohiko zuritzeei (nekatuta nengoen, estresa, despistea, oroimen kaskarra, kasualitatea, txikitan gela guztiak zitzaizkidan logela, respetamos y admiramos profundamente al noble pueblo ruso, keep on touch, ETA  y España al fin y al cabo son prácticamente lo mismo, a ver quién es el listo que no las confunde de vez en cuando… )

-Lapsus beraren kontrako interpretazioak: gizon baten eta andre baten hitzordua. Jatetxetik hurbil, gizonak andreari: “logelan sartu behar dugu”. Gehienen ustez, “zera” da mintzatu dena: gizonaren benetako desira apenas mozorrotua andrearekin lehenbailehen oheratzea litzateke eta afaria berriz konbentzioek ezarritako zubi gogaikarria. Baina beste batzuen ustez superniak eragin du lapsusa: gizonari jatea da benetan gustatzen zaiona, baina bere buruari oroitarazten dio elkarrekin oheratzea ere ohiturek agindutako egin beharreko zerbait dela: ez ahaztu une batean ekintza atsegina utzi (afaldu) eta zure obligazioari aurre egin beharko diozula (oheratu)

AMETSA

-Ametsa, ez anabasa zentzugabe, ez etorkizunaren igarle, baizik eta desira baten gauzatzea. Irmaren ametsa

-Etorkizuna ez, iragana erakusten digu ametsak, iraganetik baitatorkigu osotoro. Ordea, betiko uste hori, geroa darakutsala, ulergarria da. Desira bat gauzaturik irudikaturik, ametsak etorkizunera garamatza, baina amesgileak orainalditzat hartzen duen etorkizun hori iraganaren araberako desira hautsezinez dago eratuta (La interpretación de los sueños, II, 318)

-Kanpotik datorkigun sentsazioa amets-irudian txertatu: loa babesten da, ez esnatzeko nahia mamitzen da. Frantziar ume-jagolea (Íbidem, 39-40). Erizaina jadanik ospitalean. Iratzargailua barik arbitroaren txilibitua

-Esna eginiko ametsak: gizaki guztiok antzekoak baina gizaki guztiontzat lotsagarri publiko egingo balira: maitasuna, dirua, arrakasta, mendekua

-Gaueko ametsak:

a-Amets infantilak: mozorro eta itxuraldaketa barik ageri da nahia mamiturik, bere horretan: familia batek erakartzen zaitu, ez dakizu zelan hurbildu: ametsetan, Urkiolatik Anbotora igotzen zara familia horrekin, betiko lagunak bazinete bezala berbetan. Egunez ezinegona, email garrantzitsu bati erantzuten ez dizutelako; ametsetan emailkide horren sei mezu jaisten zaizkizu segidan mugikorrean, leunki. Lagun bat ez duzu espero bezala zoriondu, txarto sentiarazi zaitu, eta ametsetan zorionak esaten diozu eta eskertzen dizu. Zuretzat oso garrantzitsua den harreman batean hanka sartu duzula dirudi, abandonatu zaituzte, errudun sentitzen zara jakin ez arren zehazki zergatik eta ametsetan abandonatu zaituenarekin Do you remember Rock and Roll Radio dantzatzen duzu basatiki

b-Amets arruntak: desplazamendua eta kondentsazioa. Adibidez, eskailerak igo eta jaisteak koitoa sinbolizatzen du. Hegaldiak, beti sexualak. Hagin-ametsak, masturbaziozkoak (La interpretación de los sueños, II, 62-3-4) Airetik jaustea, tentazio erotiko batean jaustea (67) Olatu artean igeri ametsa, txikitan ohea atseginez bustitzen zutenek egiten dute (67)

-“Aita, ez duzu ikusten kiskaltzen ari naizela?” (196, 264)

-Ametsa gidatzeko ahalmena, ametsa eten eta beste bide batetik eramatekoa, esnatu gabe: “ez dut amets bero honekin jarraitu eta hazia isurtzen amaitu nahi, egoera erreal baterako gordeko dut indarra.” (265)

-“Bi jauregi bikainen artean, han sakonean, etxetxo bat dago. Itxita ditu ateak. Nire emazteak gidatzen nau etxetxoraino daraman karrika zatitik, eta atea bultzatzen du. Orduan, arin eta aise sartzen naiz patio estu batean, maldan gora dagoena” (69-70) Interpretazioa

-Interpretatu amets hau: opor lekua, eguraldi ona, hondartza: albornoz edo bainu-txabusina berde bat jantzirik, txintxeta batzuk hartu eta hoteleko horma batean dagoen gure ikasgelako kortxoan paper zuri bat iltzatzen duzu, zerbait idatzia duena baina ulertezin

c-Amesgaiztoak; niak eta zentsurak ez dute desira erreprimitua desplazamenduaren eta kondentsazioaren bidez mozorrotzea lortu eta bere horretan agertzen da ametsean, esaterako intzestua. Hamaika pauso

-Nerabearen angustia, ametsetan deabruaren mehatxua. Interpretazioa (280-1)

-Gurasoak bereizi, aitaren emazte berria, umea ondorioz eri: mitologiari lotutako begitazioak (315-16)  

-Freudi kontatuz gero desira baten gauzatzea ez den amets bat, erantzuna: zigor-ametsa da, edo zure desira da niri arrazoia ukatzea

-Harakinaren emaztearen ametsaren interpretazioa

-Ametsetan egiten dugunaren erantzule etiko ote gara? Freuden ustez, ametsa barkagarri: oker zebilen erromatar enperadore hura, menpeko bat heriotzaz zigortu zuena honek amets egin baitzuen enperadorea hiltzen zuela. Benetakoa balitz ere menpekoaren desira kriminala, Freud dena den Platonekin ados: gizaki zintzoak ametsera mugatzen du perbertsoak bizitzan gauzatzen duena (316-7)

5-TERAPIA

-Egonezina kulturan. Gizarteak intzestua, kanibalismoa eta hilketa lako irrika sakonak zapaldu eta tabu bihurtzeak ezinbestez neurotizatzen du gizakia

-Gaixo askok ez du sendatu nahi. Erresistentzia. Eritasunaren onurak

-Normala eta patologikoaren artean muga aldakor zehaztugabea

-Praktika psikoanalitikoa: talking cure, arreta lausoa, asoziazio librea

-Transferentzia, kontratransferentzia, sendakuntza. Gurasoak, irakasleak, sendagileak. Transferentzia terapian edo ikasgelan=maitasuna bizitzan. Transferentziak bizitza dakar ikasgelako tragikomediara. Psikoanalisiak, jakintza eztabaidagarri baina zehatz bat transmititzeaz gain, prozesu pedagogikoan protagonistei gertatzen zaienaz ere badihardu, gainerako ikasgaiek ez bezala

-Transferentzia adibidea, aitaren aurkako jarrera irakaslearengana proiektatua: “ez dizut ezer sinesten, ez dizut gehiago berba egingo”. Kontratransferentzia: “egun on, Institututik deitzen dizut, zure alaba Maribelen aita naiz”. Isilunea. “Ba nire andreak ziurtatzen dit ni naizela Maribelen aita”. Ya san casau, ya san casau… Freuden deontologia: terapeutak urrun eta hotz behar du, pazientearen proiekzioen jokoetan ez jausi

-“A Dangerous Method”. Spielrein (transferentzia, omen dakienarenganako maitasunari esker sendatua); Jung (kontratransferentzia, zeraren eta superniaren arteko gatazkak bihotza arrakalatu, Spielreinenganako desiraren eta Freudek ezarritako terapiaren arau etikoen artekoak); Freud (Jungen supernia, inkontzienteki dizipulurik maiteenak bera abandonatzera behartzen ditu); Otto Gross (zera, Dionisos, ez atzera egin zure desiran, ez amore eman gizarte-hertsapenen aurrean)

-Inkontzientea kontziente egindakoan desagertzen da sintoma, gaixotasuna. Egia ote?

-Filosofia eta psikoanalisia, Epikuro eta Freud. Psikoanalisiak oinaze patologikoa baretu nahi du. Hala ere, badago patologia guztiak sendatuta ere iraun egiten duen oinaze bat, giza hilkortasunari lotua: maite duzun jendea derrigorrez hilko da. Horri filosofiak erantzuten dio

6-FREUDEN AURREAN

a) antinomia eta sintesi moderatua

1-Interpretazio razionalista, Leibniz-en eta Hegel-en ildotik; bizitza psikikoan nihil sine ratione, Eguneroko bizitzaren psikopatologia

2-Interpretazio amaigabea, Nietzscheren ildotik: ez dago oinarririk, jatorrizko gertaerarik, azken egiarik, guztia da interpretazioaren interpretazio: psikoanalistarik jakintsuenak ere bere inkontziente mugatutik interpretatzen du, eta bere interpretazioa ere interpretagarria da

3-Aurreko ikuspuntu biek, bakoitzak bere aldetik arrazoi. Zentzuzko konponbidea, Freudek berak adierazia: ez dago erabateko sendakuntzarik, ez dago analista orojakilerik, baina analista zintzo eta egoki batekin eginez gero terapia sufrimendua apaldu liteke, bizitza eramangarriago egin. Erabateko sendakuntza, osotoro lor ez daitekeen baina hurbiltzen ahalegintzea merezi duen helburu ideal erregulatzailea, Kanten zentzuan

b) zenbait kritika Freudi, gaur egungo psikoanalista gehienek onartuak:

-Ediporen unibertsaltasuna auzitan. Osaba, ugazaba

-Homosexualtasuna ez da perbertsio bat

-Andrea ez du zakilaren faltak definitzen

-Karl Popper: psikoanalisia ez da faltsifikagarria

-Psikoanalistek luzaroegi ukatu dute era histerikoan biologiaren eragina, ikuspuntu nazia zelakoan, eugenismora daramana; autismoa dela eta milaka eta milaka ama sentiarazi dituzte errudun, beren hoztasuna jo baitute umearen autismoaren eragiletzat; gaur egun bistakoa da genetikaren eragina autismoan eta hainbat psikositan

-Multzoa eta ugaritasuna bat eta bakarrera murrizteko grina: otso-taldea azkenik aitatxo

-Bizitza eta unibertsoa aita, ama eta haurtzaroko kontutxo gutxi-asko zozoetara mugatzekoa; benetako eldarnioak ez dira amatxo-aitatxo tankerakoak, baizik eta fisiko-historiko-geologiko-politikoak: nola moldatuko naiz nire tribuak basamortuan barrena gidatzeko? Nola moldatu ezustean bero-bero jarri den Siberiako estepan? Molekula bat naiz, Bing-Bangaz gerozko nire oroitzapenak zehaztu behar ditut

 

c) Freuden alde:

-Freud ez da feminista, baina gaur egun bada psikoanalista feminista ugari; eta emakumeen eta homosexualen eskubideak bermatuen dauden herrialdeetan ezarri da psikoanalisia; psikoanalisi gutxiago, zapalduago emakumea eta homosexuala

-Freudek eskaini die lehenbiziko aldiz hitza eta arreta arduratsua, eta jakintza-iturri bihurtu ditu, ordu arte isilarazi eta mutu egondakoak: umea, histerikoa, eroa, emakume baztertua…

-Freudek joera du bere ideiekiko desadostasuna interpretatzeko zure burua eta zure traumak eta desira sekretuak ezagutzeko erresistentzia inkontziente gisa. Hala ere, badira listilloak, batik bat silueta histerikodun zientzialatrak, xehero-xehero bete arren beren jokaeran Freuden diagnostikoa, psikoanalisiaz trufatzen jarraitzen dutenak, Elizako jendea Galileoz bezala

 

 

 

 

Iruzkina gehitu

Erantzuna formulario hau betez utzi dezakezu. Formatua testu arruntarena da. Web eta e-posta helbideak automatikoki klikagarri agertuko dira.

Galdera: Zenbat dira hiru ken lau (idatzi zenbakiz) ?
Erantzuna:
Aurkezpena

Markos Zapiain

1963an jaio nintzen. Markos Zapiain naiz ia beti. Baina ez zidaten soldaduzka egiten utzi, nortasun bikoitza dela eta. Batzutan Pelipe pizten da ene baitan. Pozik ibiltzen da oro har Pelipe. Baina haserretzen denean, kontuz.