Francesco Patrizi, musuaz
Musukoaren garai hauetan ez da harritzekoa musuari buruzko jakin-mina piztu izana. Orain arte, filosofoek ia ez diote jaramonik egin musuari. Kierkegaardek iradokitzen du filosofoek musu ematen balekite ez liratekeela filosofo izango, horregatik ez dute musuari buruzko liburu garrantzitsurik idatzi. Ez da gauza bera gertatzen literaturan, pinturan, eta, batez ere, zineman. Gogoratu bestela Paradisu Zinemaren amaiera. Euskal-Encodings webgunean dago, euskarazko azpitituluekin.
Salbuespena, “Delfino edo musuaz” izeneko tratatu labur bat da, Francesco Patrizik 1577aren inguruan idatzia. Patrizi Cres uhartean jaio zen, garai hartan Veneziako Errepublikaren parte, gaur egun Kroaziarena.
Elkarrizketa batek osatzen du liburua, Patriziren beraren eta Delfino gaztearen artekoa, eta Patrizik azpimarratzen du musuari buruz dioen guztiak esperientzia duela oinarri. Musu erotikoak pizten duen sentipen atsegina aztertzen du. Eta, egia bada ere Erdi Aro oro har espiritualistaren ostean, Errenazimenduan ukimenak garrantzi handia hartu zuela, hala ere handia da Patrizi humanistaren ideien originaltasuna eta ausardia. Garai hartan garrantzi handia zuen Marsilio Ficinorentzat, kasu, musua oso arriskutsua da, kemena eta izpiritua alferrik galarazten dizkigu, zahartzen gaitu, heriotza hurbiltzen digu.
Patrizik erantzuten dio musuaren erruz kemena galtzen badugu ere, ez diola axola, aldi berean musu-kidearen kemena geureganatzen dugulako. Gainera, musuaren goxotasunean ezkutatzen da gorputzaren eta arimaren arteko harremanaren misterioa. Musua da materiaren eta izpirituaren arteko muga. Dena den, zaila da musuaren funtsa harrapatzea: bertan nahasteaz gain gorputza eta arima, musuan dago halaber bizitzaren eta heriotzaren arteko mugetako bat. Delfino gazteak galdetzen du zergatik ote den musua hain atsegina, hain leuna, hain goxoa, eta aldi berean hain pizgarri eta elektrikoa. Erantzuna: arimen arteko kontaktuaren mamitzea delako. Mihiak batzean maitaleek arnasa elkarri ematen eta hartzen diote, ez gutxitan azken arnasa balitz bezala.
Sokratesek zioen filosofatzea hiltzeko prestatzea dela, filosofatuz gorputza eta arima bereizten ikasten baitugu. Zentzu horretan, Patrizirentzat eta Delfinorentzat ere, musu ematea filosofia praktikatzea da.
Bestalde, Sokrates eta Platonen ustez, filosofia elkarrizketan mamitzen da, eta musua elkarrizketa gisako bat litzateke, hitzari uko egiten dion arren mingainari eusten diona.
Agian Patriziri eta Kierkegaardi ez zitzaien arrazoirik falta, pentsalariei leporatu zietelarik musuaren gaitasun filosofikoari ezikusia egin izana.