Ez dago maitasun perfekturik
Luzaro maitasunak ez du ezkontzarekin zerikusirik izan. Maitasunagatik ezkontzea iraultza bat izan da, oroz lehen emakumeei eragin diena. Aurretik, ezkontzak herri osoaren edo familiaren erabakia ziren. Alabak eskaintzen ziren, esaterako, bi familien arteko liskar luze batean, borondate oneko opari gisa, onezkoak egiteko sari gisa. Edo truke-gai: zuk niri lau behi, nik zuri alaba. Hori aldatu zen neskak soldata propioa irabazten hasi zirenetik. Ordutik aurrera hasi ziren andreak nahi eta maite zutenarekin ezkontzen.
Lehenago, batetik ezkontza zegoen, eta bestetik maitalea; baina zuhurtziak ezkontza eta maitasuna ez nahastea agintzen zuen. Montaignek zioenez, maitearekin ezkontzea da saskian kaka egin eta ondoren buru gainean jartzea. Emaztearekin harreman lasaia, heziera onekoa bilatu behar zen, umegintzari lotua, baina pasioa uxaturik. Pasio erotikoa eta maitasun erromantikoa omen baita etxeko patxada suntsitzeko biderik azkarrena.
Zer da ordea maitasuna?
Francis Wolffek “Ez dago maitasun perfekturik” liburua maitasuna definitzeko ahaleginari eskaini dio, orain arte filosofiak maitasuna definitzeko orduan huts egin omen baitu.
Adibidez, Spinozak poz gisa definitzen du amodioa, kanpoko ideia bat lagun daramana. Ordea, hori ez ote da jendeak buruan duen maitasuna baino franko zabalagoa, nahiz eta batez ere iparraldean “maite” hitza darabilten moduarekin bat etorri? Gose naizelarik, txuletaren ideiak pozten nau, txuleta maite dut, baina ez dut uste poz molde hori dugunik gogoan maitasuna definitzen ahalegintzen ari garenean, ezin dira berdindu beste gizaki bat maitatzea eta txuleta maitatzea (ezta?).
DESIRA, PASIOA, ADISKIDETASUNA
Wolffek analogia musikal hau darabil filosofatzea zer den adierazteko: XVIII. mendeko kastratiak bezala abestea da filosofatzea, umearen ahotsa eta helduaren teknika erabilita, munduari buruz galdetzea ume aldartez eta helduaren zorroztasunaz ihardestea.
Eta hauxe ondorioztatuko du: maitasunak desira, pasioa eta adiskidetasuna barnebiltzen ditu, proportzio desberdin eta aldakorretan. Hiru horietako bat bakarrik ez da amodioa. Hirurak bildurik, amodio eredugarria genuke, prototipoa. Maizetan, hiru ezaugarrietako bat falta denean ere, maitasuna daukagu; ezaugarri biren arteko konbinazioa ere maitasuntzat hartu ohi dugu. Konbinazio horiek, edozelan ere, beti izaten dira konplexuak, ezegonkorrak eta inperfektuak.
Wolffen definizioak maitasun harreman errealen etengabeko aldaketari leku egiten dio, behintzat. Eta ez dira kanpoan gelditzen, filosofiak sortu dituen beste definizio batzuetan bezala, pasiorik gabeko abenturak, ez desirarik gabeko amodioak, ezta maitasun obsesibo eta eroak ere, sufrimenduak eta maitearenganako ezinikusiak markatuak, non maiteari onura eta poza opa dion laguntasuna falta den.