Etikan 10

Alaba batek kontatu dit Institutuko beste ikasgela batean Etikako azterketan irakasleak “Zer da etikoki ausarta izatea?” galdetu duela, eta ikasle batek ez duela erantzun “Hauxe!” baizik, ez duela ezer gehiago idatzi, eta irakasleak 10 jarri diola. Ikerketa arin batek erakutsi dit ez dela benetan gertatu.

Orain dela hogeita hamar urte Hondarribiako Institutuan ikasten ari nintzela pasadizo berdina zebilen bolo-bolo.

Jean-Bruno Renard adituak istorio horixe bera dakar hiri-kondairen gaineko bere liburuaren hasieran, hiri-kondaira eredugarritzat jotzen baitu Etikako azterketari dagokiona.

Nondik nora iraunaldi eta hedadura hori? Zer da zehazki hiri-kondaira?

Renardek ezaugarri hauek ikusten dizkio: kontakizun anonimoa da, aldaki ugari dituena, laburra, harrigarria, egiazkoa eta berriki gertatua balitz bezala adierazia, eta kokatua eta kontatua den jendarteko beldurrak eta nahiak adierazten dituena.

Etikako azterketaren kondairak nabarmentzen du ikaslea irakaslea bezain azkarra izan daitekeela. Hamar bat ipiniz omenduko du irakasleak ikaslearen trebetasuna. Pasadizoak ikasleen gurari gutxi-asko inkontziente hau ere adierazten du: ekintza eta bizitza gogoetaren gainetik jartzeko nahia, ikasi beharraren eta bibliografiaren gainetik. Beste zergatiko bat istorio hori nerabeei atsegina izan dakien: ikasleen mendekua dakar irakaslearen nagusitasunaren aurka, ikasketa zailek eragiten duten estresaren aurkako antidotoa da, azterketengatiko estualdia sendatzeko botika.

Renarden ustez, hiri-kondairek jendearen larridurak eta desirak adierazten dituzte, egia bailiran kontaturiko ipuin sinbolikoak dira.