Epikuro salbatzaile (eta II)

-Tetrafarmakon, botika laukoitza:

1-Jainkoak materialak dira, atomikoak, poz-pozik bizi dira meta-munduetan eta ez digute bat ere jaramonik egiten (Nietzscheren iruzkin jeniala Paseatzailea eta bere itzala 7-n)

2-Heriotza ez da beldurgarria; ez dago heriotzaren sentipenik: gu gaudenean ez dago heriotzarik eta heriotza datorkigunerako gu ez gaude

3-Sufrimendua eramaten erraza da; latzegia bada, berehala hilko gaitu; bestela, sendatuko gara; eta hiltzen ez gaituen sufrimenduak jakintsuago egiten gaitu

4-Zoriona gure esku dago

-Bizimodu zoriontsua lortzeko ezinbestekoa da desirak mugatzea

-Desiren dietetika:

1-Desira natural beharrezkoak: jatea, edatea, lo egitea

2-Desira natural ez beharrezkoak: sexua (bereizi afrodisia eta eros)

3-Desira ez natural ez beharrezkoak: boterea, dirua, ospea

-Gizarte bizitzak desira eta helburu artifizialak sortzen ditu: aberastasunaren bilatze obsesiozkoa; ingurukoak manipulatu, kontrolatu eta menperatu nahia; apeta garestiak, ohoreak, fama (“loria eterno, hilen eguzki”)

-Tentelak dira desira eta helburu horiek, infinitu makur batek bultzatuak: lortu bitartean urduri gaude eta behin lortuz gero ez gaituzte asetzen, eta berehala asmatzen eta biderkatzen ditugu desira berriak; hurbil dute gerora “bekatu” eta “adikzio” deituko dena

-Gozamen luze lasaia bilatzen du Epikurok, ez orgiastiko itsua; gozamen hedonistan ez da desira gure jabe, baizik gu desirena; filosofoak daki plazera harrapatzen, plazerak harrapatua izateke; merezi duen gozamenak kemena eskatzen du, ahulezia arbuiatzen du; nolabaiteko aszetismoa eta goi mailako gozamen fina elkarren beharrean dira

-Zoriona lortzeko aski da desira natural beharrezkoak asetzea

-Baina orduan zen da filosofatzeko desiraren eta adiskide-desiraren estatusa? Ez baitira ez naturalak ez beharrezkoak, baina bai ordea gutxienez garrantzitsuak zoriona erdiesteko orduan

-Epikurok zoriona gozamenarekin identifikatzen du, plazerarekin (grekeraz “hedoné”; hortik datoz “hedonista” eta “edonista”)

-Bereizi gozamen katastematikoak (geldiak, kontenplalariak) eta zinetikoak (orgasmoa, pozezko irrintzia, dantza); Aristipo eta Epikuro

-Plazera eta gozamena eragiten ez duen bertutea eta zintzotasuna, antzarrak ferratzera bidali (Platonen, Aristotelesen eta estoikoen aurka)

-Jakintsuak gozamenen kalkulu zuhur bat egiten du: jarduera batzuek dakarten gozamena laburragoa eta ahulagoa bada ondoriozko sufrimendua baino, hobe lehenbailehen baztertzea (mozkorra, ostea, alkoholismoa)

-Plazer tentelak zoritxarra handitu eta desiren biderkatze eta etengabeko itzulera itogarria elikatzen du

-Baztertu desira hutsalak, boterea eta ospea; bestek zer nahi duen ez dagokizu, ez egin pelikularik, zeu zara erdigunea; mugatu desira naturalak betetzera: berez loratuko da gozamena, bizitze hutsak dakarren benetako plazera: kezkarik ez, baretasuna, kemen alaia, zorion luzea

-Ergelkeria galanta, iraganari eta geroari kateaturik bizitza galtzea

-Ez deitoratu (eten iraganaren katea), ez beldurtu (eten geroaren katea), baizik eta maitatu (zaindu oraingo askatasuna)

-Urrutiratu irudimena gerta litekeenagatiko kezka beldurtitik (maite dudan jendeak sufri dezake, abandonatua izan naiteke, hil egingo gara) eta pentsa etorkizunak une perfektu ugari ekar diezazkizukeela

-Oroimena borondate kontua da: batetik, Montaignek aipatu “ahaztearen zientzia”; ahaztea ez da vis inertiae hutsa, baizik eta fakultate aktiboa (Moralaren genealogia); bestetik, zaindu oroitzapen atseginak atxikitzeko joera naturala

-Baztertu errua eta damua, dakizula oroimena zorion iturri

-Baztertu larridura eta izua, dakizula irudimena ere zorion iturri

-Ongi etorri oroitzapen atseginak eta itxaropen zuhurrak, gorputzeko oinazea zein arimako durduza sendatzen lagun baitiezagukete eta oraingo gozamena sendotzen eta edertzen

-J. Salem: “Arimak betegintzarrez biziriko oraina berez bezala zabaltzen da iraganera eta etorkizunera”

-(Dena den, ergela da orainaldi ederra galtzea gogoa etorkizunerako egitasmo eta ametsetan edukitzeagatik; orainak izan behar du aingura eta bihotza)  

-Horazio poeta epikurozalearena da “carpe diem” esapide ospetsua: bakea ariman, harrapatu oraina, murgildu goitik behera arreta osoz oraingo une honetantxe, sagaratu oraingo bizipoz hau: azkenekoa bazenu bezala bizi oraingo une hau, lehenbizikoa bazenu bezala

-Jokatu beti Epikuro begira bazenu bezala

-Egun txarretan, oroitu: izan konfiantza bizitzan, ezustean beti dakartza egun perfektuak

-Hilak hogei dituen oro ospatu Epikuroren jaiotza besta lasai batez. Maisua bizirik zela ospatzen zuten eta ez gara ba katea orain eteteko bezain odolbakoak izango