Autonomia eta duintasuna (VII)
Eutanasiaren aurkako Houellebecq eta Ferry puntu batean bederen zuzen daude: aldekook arinegi darabilgu auzi honetan “duintasun” kontzeptua: Dignity in dying, Duintasunez hiltzeko eskubidea, Mourir avec dignité, Morir con dignidad…
Duintasun kontzeptuaren erabilera horrek suposatzen du giza duintasuna autonomiari loturik legokeela. Eritasunak eta zahardadeak mendekotasunean katiga gaitzakete, mendekotasun fisiko zein psikikoan, baina, Houellebecq eta Ferryren iritziz, heteronomiak ez dakar duintasuna galtzea. Are gehiago, arras higuingarria zaie eri izateak, edo zahar, duintasuna kentzen dizulako ideia. Eta horixe da belgiar lege proposamen honek ere iradokitzen duena, baieztatzen duelarik “zainketa paliatiboak eta eutanasiak ez dute elkar baztertzen: aitzitik, bi aukera osagarri dira, aurre egiteko oinazearen eta larritasunaren errealitateari, duintasuna eta autonomia galtzeari”.
Ferryri dependentzia eta duintasun eza berdintzea 1930eko urteetako doktrina zitalenen mugakidea dirudio, eta maila moralean pairagaitza. Houellebecqek ere antzeko sentimenduz salatzen duenez, eutanasiaren aldezleek “erruki” eta “duintasun” hitzen esanahia "hainbeste distortsionatzen dute, ez bailitzaieke ahoskatzen ere utzi beharko.”
Ferryren ustez, eutanasia galdatzen duen dama zahar depresiboaren eskaera ez da inondik inora librea. Gure gizarte gaztezaleetan hain maiz eman zaio aditzera, are zuzenean bota, ez dela lehen bezain eder eta autonomoa, atso itsusia, inutila, alferrikakoa eta kaltegarria dela, eta zama, hondakina, duintasunik gabeko gauza… Azken batean, behartzen dugu uste izatera ez zaiola gelditzen “duintasun” ospetsu horretan bildurik hiltzea baino. Duintasun hori, Ferryren esanetan, ez baita indiferentziaren beste izen bat baino. Era berean, Ferryk ez du sinesten duintasuna galdu duela sinetsarazi zaion dama hori hiltzea errukizkoa denik. Aitzitik, behin errukiak bultzatzen ei duen eutanasiari azala kenduta, bistan gelditzen da sentimendu makur hauxe indartzen eta hedatzen duela: gero eta pertsona gehiagok, zahartu ahala, duintasuna galtzen doazeneko sentimendua. Alderantzizkoa da haatik Houellebeck eta Ferryk proposatzen dutena, alegia, bitarteko guztiak ipintzea zaharra sentimendu ilun horretatik ateratzen laguntzeko.
Bat dator Ferry tema eta gehiegikeria terapeutikoari uko egitearekin. Baita indarrean dagoen legedi frantsesa modu zabalean interpretatzearekin ere. Ez ordea suizidio lagundua legeztatzearekin. Egokiagoa iruditzen zaio zainketa paliatiboak erabili, hobetu eta zabaltzea. Kexu da, Frantzian gero eta zailagoa delako zainketa paliatiboak jasotzea.
Ferryk dioenez, gizakiak duintasuna bere erruz gal dezake, krimen ankerrak egin edo tesi arrazistak aldezteagatik, besteak beste, baina ez noski ahula, eria edo zaharra izateagatik. Halatan, gizakion eskubide absolutua aldarrikatzen du ahul eta mendeko izateko, laguntza behar izateko; gaixo eta zahar gaudenean ere maitasuna jasotzeko eskubide argia. Egia esan, aukeran nahiago aldarrikapen hori, eta ez eriari sinetsaraztea hobe lukeela ohea libre laga eta mundua gogaitzeari utzirik.
Bestela, Ferryren esan gogorretan, ematen du gure gizarteak zahartzaroa eritasuntzat hartzen duela, soilik eutanasiak senda lezakeena.
