Adimen Artifiziala laikotasunaz
Laikotasunari buruzko serie honi buruz pentsatzen hasi nintzenean, egokia bezain zuzena iruditzen zitzaidan Arendten diskrezioa imitatzea. Ordea, bien bitartean Adimen Artifiziala agertu zaigu.
Chat GPT-ri galdetu diot: “Zeintzuk dira laikotasunaren aldeko arrazoirik sendoenak?” Segundoa igaro baino lehen, hauxe erantzun dit euskara garbian:
«Laikotasunaren aldeko arrazoirik sendoenak honako hauek dira:
- Fede askatasuna: Laikotasunak sinesmen erlijiosoen askatasuna bermatzen du. Herritarren fedea eta sinesmenak ez dira estatuaren eraginpean egon behar, eta pertsona bakoitzak bere erlijioaren arabera erabaki dezake. Laikotasunak erlijioaren eta estatuaren arteko muga finkatzen du, eta horrek aniztasun erlijiosoari errespetua ematen dio.
- Justizia eta berdintasuna: Laikotasunak estatuaren erabakiak erlijio edo sinesmenen arabera ez hartzea ahalbidetzen du, eta horrek sistema juridiko eta politikoaren neutralitatea ziurtatzen du. Horrela, gizartean pertsona guztiak berdin tratatzen dira, ez delarik erlijio edo sinesmenaren arabera bereizten.
- Demokraziaren sustapena: Laikotasunak gizartean askatasun politiko eta sozialak bermatzen ditu, eta horrek demokratikoki hautatutako ordezkariak erlijio-eraginik gabe aritzeko aukera ematen du. Horrela, gizartearen erabakiak herritarren nahiaren arabera hartzen dira, erlijio edo sinesmenen esku-hartzerik gabe.
- Hezkuntza eta zientzia: Laikotasunak hezkuntza sistema publikoan erlijioaren presentzia murrizten du, eta horrek zientzia eta jakintza objektiboaren garapena sustatzen du. Estatuaren hezkuntza politikak erlijioaren eraginik gabe garatzen dira, eta ikasleek desberdintasun erlijiosoak alde batera utzita hezkuntza inklusibo eta pluralista jasotzen dute.
- Gizarte kohesioa eta aniztasuna: Laikotasunak erlijio desberdinen arteko elkarbizitza sustatzen du, gizartean aniztasun erlijioso eta kulturalak errespetatzen direlarik. Horrela, talde desberdinak eta sinesmen desberdinek bakean bizitzeko aukera dute, estatuaren eraginik gabe.
Laburbilduz, laikotasuna demokraziaren, askatasunaren eta gizarte kohesioaren oinarri gisa agertzen da, eta gizarte guztientzat baldintza justu eta berdinak eskaintzen ditu».
Galdetzen jarraituz gero, arrazoi objektiboetan oinarrituriko eta ondorio objektiboetan garaturiko liburu inpekablea idatz dezakezu Adimen Artifizialak lagunduta; zeuk, neuk eta beste edonork.
Hortaz, bistan denez nik baino hobeki ematen dituela Adimen Artifizialak laikotasunaren aldeko eta kontrako arrazoiak, eta laikotasunaren egoeraren berri munduan, fidagarriagoak eta gaurkotuagoak dituenez laikotasunari buruzko datuak, erabaki dut laikotasunaren aldeko sermoi hauek Adimen Artifizialari ustez helezinak zaizkion sentimenduz eta pasadizoz eraikitzea —helezinak oraingoz, bederen, eta auskalo.
Dirudienez Adimen Artifizialaren esku ez dagoen zerbait idaztea erabaki dut; alegia, nola iritsi naizen ni neu laikotasuna aldeztera, Pascali bezala aski gorrotagarria baldin bazait ere nia, eta Arendten diskrezioaren imitazioa traizionatu beharko dudan arren.
Theodor W. Adornok zioen Walter Benjaminen prosari lehen pertsona singularra gutxitan erabiltzetik zetorkiola sinesgarritasuna, kalitatea eta indarra, objektibotasun filosofiko berezi bat. Kontutxo pertsonalak baztertzeak eta “ni” ez erabiltzeak bere burua ahaztea eta kontzeptuetan sakonki murgiltzea ahalbidetzen ei zion. Halatan, hemendik aurrerakoak, irakurle, ia ez du sinesgarritasun, kalitate, indar eta objektibotasun filosofikorik izango. Pena da baina hala da.
