Axularren pagoa; gizakia hiltzaile
Axularrek ikusten zuen pagoa eta aurrean daukaguna berdinak dira funtsean; baina Axularren Euskal Herria honez gero inoiz orainaldi ez etorkizun izango ez den iragana da, eta gure Euskal Herria, Axularrentzat, egundo iragan zein orainaldi izan ez zen etorkizuna, hots, deus ez. Kojevek dioenez, gizakiak bakarrik sortzen eta suntsitzen du esentzialki. Hortaz, gizakia dagoen heinean ageri da soilik errealitate naturalean denbora, gizakiak sortzen eta suntsitzen baitu etorkizunaz duen ideiaren arabera. Eta etorkizunaren ideia orainaldi errealean, beste nahi baterantz zuzenduriko nahi gisa ageri da, edo, gauza bera baita, gizarte-ezagutzaren bila dabilen nahi gisa; hain zuzen, nahi honek eraginiko ekintzak paratzen du historia abian. Beraz, ez dago proiektuaren denborarik historiarik gabe.
Baina gizakia, hilkor ez ezik, hiltzaile ere bada berez.