Brontze ernaltzailea, debeku
Gure Luis Luzienek bazuen anaia bat, Pierre Bonaparte printze sutsua.
Napoleon III.aren lehengusuak ziren biak.
Pierre Bonapartek 1870ean Victor Noir kazetaria hil zuen.
Noir bisitan joan zitzaion printzeari, beronen eta "La Marseillaise" aldizkariko erredakzio buruaren arteko duelu bat hitzartzera. Baina Bonapartek Noir bertan akabatu zuen. Biharamunean zen kazetaria ezkontzekoa. Ez zuen hogeita bi urte baizik.
Noir errerepublikazalearen hilketaren ondoriozko balizko istiluak saihestearren, agintariek Paristik kanpo egin zituzten hileta elizkizunak. Baina 1891n gorpuzkinak Père-Lachaise hilerri ospetsura eraman zituzten.
Brontzezko estatua bat egin zuten kazetariaren omenez. Hilarrian kokatu zuten, etzanda, zerura begira. Ahozabalik ageri da Noir, besoak axolagabeki zintzilik, arropa erdi erantzirik eta hankarteari oparotasuna dariola.
Hain zuzen, kozkor eder horixe dago estatua kultuzko gauzaki fetitxista bilakatu duen legendaren jatorrian, duela berrogei bat urtez geroztik: estatuak ugalkortasuna sustatzen ei du. Haurdun gelditu nahi zuten emakume zenbait hilobira inguratu eta alualdeaz brontzezko zakila igurtzitzen eta marruskatzen zuten, are sartu. Orobat estatuaren boten puntak, ezkerrekoa bezala eskuinekoa. Estatuaren alboan loreak izaten ziren, baita ume jantzitxo eta zapatatxoak ere, esker ona adierazteko bertan utziak...
Baina orain, alkatearen aginduz, estatua hesiz bakartu dute, brontze-pusketa emankortasun bila zetozenen jazarpenetik babestearren.
Errotulu bat ezarri dute bertan: zigorgarri da estatua iraintzea, grafitiz, zirriz edo bestela.
Dirudienez, hilerriko bisitari batzuk kexatu eta ondorioz herriak ez du aurrerantzean Noirren estatua eskura izango.