Ziber-zonbiak Ekialdera doaz

Gure munduak honezkero erakutsia du tesiaren eta antitesiaren ostean sintesia barik protesia etortzen dela: 2002an hedabideek jakinarazi ziguten Kevin Warwick lehenbiziko ziberrantropo bilakatu zutela. Oxfordeko ospitale batean, Warwicken neuronen sistema sare informatiko bati konektatu zioten. Lehenbiziko gizakia izan da, bost zentzumenetatik igarotzen ez diren datuen bidez zuzenean elikatua. Hainbat adituk uste du etorkizunean ez dugula burmuinaren ordezko ordenagailua izango, baizik burmuinaren eta ordenagailuaren arteko konbinazioa.

Gainean dugun etorkizun horren beste aldaki bat: 2002ko maiatzean txip bat aplikatu zitzaion sagu baten garunari. Urrutiko kontrol baten bidez saguaren ibilbidea erabaki daiteke, jostailuzko kamioiena bezala. Gizakiarekin antzeko zerbait egitea oso erraza litzateke. Saguaren zein gizakiaren “borondatea”, halatan, sagutik edo gugandik kanpo dagoen makina batek egingo du bere.

Hasierako urratsak ditugu noski. Ez dakigu saguak zer usteko duen. Beharbada pentsatuko du bere norabide eta lastertasun aldaketak askatasunez aukeratzen dituela. Edo baliteke zerbait txarto dabilkiola sentitzea. Denborak aurrera egin ahala, ziurrenik, saguak legetxe gizakiok ere, kanpoko makinak egindako aukerak barruko behar edo gurari edo sentimendu intimo gisa biziko ditugu.

Nolanahi ere, agintari eta arduradunek oraingoz sagu horiek zeregin bitan erabiltzeko asmoa dute: batetik, lurrikaretan edo hondamendietan harri pusketek bizirik harrapaturiko gizakiak bilatu eta laguntzeko.

Bestetik, terroristengana giza bizirik arriskuan jarri behar izan barik hurbildu ahal izateko.

Asel Luzarragaren bigarren eleberria Karonte da, zientzia fikzioko thriller eusko japoniar bat. Horrela hasten da: Amets Olazar protagonista zenbait hilabetez ospitalean koman egon ondoren badator bueltan etxera, ekin dio berriro bizitzeari. Arraro sentitzen du bere burua ordea. Bere buruaren gaineko zalantzak, larridura metafisiko batek, sarritan atsekabetuko du Amets nobelan: “Nor naiz ni? Gai ote naiz nire burua gobernatzeko? Nire bizitza erabakitzen duten aukerak, era librean egiten ote ditut?”

Amets Olazarren izaerak Joseba Sarrionandiaren zenbait libururen izenburuak gomutarazten ditu: "Ez gara gure baitakoak", "Ni ez naiz hemengoa", "Han izanik hona naiz". Luzarragarenean dena den arazo nagusia ez da erbesteratuak sorlekuarekin eta bizileku berriarekin lituzkeen harreman zailak. Zerebralagoa baita: zerbitzu sekretuek Ametsen komaldi luzea bere garunetan txip batzuk itsasteko erabili dute.

Proiektu erraldoi batzuek zientziak aurrera egin dezan eskatzen dute, eta zenbaitetan ordenagailuko simulazioek ez dute balio. Benetako gizakiak behar dira. Zerbitzu sekretu espainolek Amets jarri zuten nazioarteko proiektu garrantzitsu horietako baten arduradunen eskuetan.

Proiektuaren helburua gizaki guztien burmuinetan prozesagailu ñimiñoak jartzea da, jaiotzetik. Ikasi beharrekoa sortzetik beretik izango dute umeek gogoan. Proiektuaren arduradunek umea jaio orduko aukeratu ahal izango dute zertan izango den aditu. Diru mordoa aurreztuko da hezkuntzan. Eta, batez ere, arduradunek giza pentsamendua gura legez moldatu ahal izango dute.

(Bada listo mota bat beti barre egiten diona konspirazioaren edozein aipameni, umekeriazko paranoiatzat joz. Baina ezin da ahaztu Historian konspirazioek ondorio oso errealak ekarri dituztela sarritan: Fredric Jameson-ek azpimarratu duenez, esaterako, berrogeita hamarreko hamarraldian Los Angeles-eko garraio publikoa ez zuen "merkatuaren berezko logikak eta joerak" suntsitu, baizik konfabulazio batek, errepidegintzako enpresarioak, auto fabrikatzaileak eta zenbait erakunde publiko tarteko.)

Harira: Amets Olazar ospitalean hil egin zen. Komaldi luze hura faltsua izan zen. Zerbitzu sekretu espainolek hilabete horiek Ametsen burmuineko zati kaltetuak kentzeko erabili zituzten, bere pentsamendu guztiak ordenagailu batera jaitsi, datu berriak ezarri, memoria birkargatu eta nanobot batzuk garunetan txertatzeko. Gero, nanobot horiek kanpoko prozesagailu batekin konektatu eta honen esanetara jarri zituzten. Eleberrian barrena prozesagailuaren bidez erabiliko dute Amets (hots, nanobotak). Prozesagailuak kontrolatuko du bizi berria.

Kezkagarri bezain liluragarriak dira Asel Luzarragak giza etorkizunari begira erakusten dizkigun aukerak. Jim Carrey eta Kate Winslet protagonista dituen "The Spotless sunshine" ("Olvidate de mí") filman, bulego arrunt batean lagun jakin bati loturiko oroitzapen guztiak ezabatzeko aukera ematen dizute. Oroitzapenek leku zehatzak betetzen dituzte garunetan. Informatika programa baten bidez, bezeroa ordenagailura konektatu eta ezabatu egiten zaizkio.

Giza autonomiaren lilura humanista ilustratua gero eta gehiago ari da hondoratzen. Luzarragak iradoki duenez, aurki jaitsi eta igo ahalko ditugu ez soilik oroitzapenak, baizik orobat adimen gaitasunak eta giza gogo osoa. Kableen bidez konektatuta edo konexio barik, garen guztia ordenagailura jaitsi eta pen drive batean sartu ahalko dugu. Horra hor zu zeu zaren guztiaren kopia, pen drive batean. Gure arima kopiatu, ebaki eta itsatsi ahalko dugu.

Aukera hori zabaldu osteko lehen urteetako errakuntza eta akatsak aldi berean zoragarri eta aberrante izango dira. Ziur aski epe luzera balbulen txertatzeak, protesi sinesgaitzak, genomaren ukitzeak, xiringazko ereintzak, robotak eta antzekoak artez irtengo dira. Baina badatoz hamarraldi batzuk total nobeleskoak: neurokirurgialariek eta enparauek probak eta esperimentuak egingo dituzte eta maiz sartuko dute hanka. Munstro talde berri bat agertuko da, kaltetu baztertu berriak. Horietako asko biolentzia itzel batek mugituko ditu. Arduradunak moldatuko dira hala ere ia denak garaiz akabatzeko; baina ez den-denak.

Luzarragaren literatur trebetasun handiarentzako elikagai egokia inondik ere.

Edozelan ere, Asel Luzarraga lako ziberzonbi bat baino ezin zitekeen konekta Amets Olazar hil biziaren mamu mundu ilunarekin "Karonte"ren bikaintasunak nabaritzen duen bezain era perfektuan.

Bukatzeko, “Ziber-zonbiak Ekialdera doaz” izenburuaren zergatia: “Karonte”ko protagonistak bezala, Asel Luzarraga garunetan mikrotxip batzuk txertatu eta Bizkaitik Asiara joango da. “Karonte”koak Japoniara, Luzarraga berriz Laosera. Bertan bizitzera gainera. Jatetxe bat ipiniko du. Miso zopa udon eta txahalkiarekin eskainiko dute besteak beste.