Alexandroren Inperioa
Lehen begiratuan Historiak gobernarien eta filosofoen arteko harremanen gaineko iritzirik zabalduena egiaztatzen bide du: alegia, ez soilik oraindik ezein filosofok ez du benetan Estatu bat gobernatu, baina gainera gobernari guztiek, tiranoek buru, betidanik mespretxatu izan dituzte filosofoen ideia orokorrak, eta muzin egin hauen aholku politikoei. Horrenbestez, filosofoen jardun politikoa, antza, hutsaren hurrena izan da, eta Historiatik atera ahal izan duten irakatsiak, dirudienez, kontenplaziora bultzatu izan ditu, egiaren bila dabilen begiaren teoria hutsera. Halatan, filosofoa ez omen da arduratu egiaren bila zebilen bitartean “gizaki ekintzaileek”, eta, zehazki, mota guztietako “gobernariek”, egiten eta desegiten zutenaz.
Baina Historia hurbilagotik aztertu ondoren Kojèvek berak ateratzen dituen ondorioak bestelakoak dira.
Kojèverentzat, mendebaldeko filosofiaren eremu geografikoan Alexandro Handia izan da ziur aski gobernaririk garrantzitsuena. Geure munduko tirano handienek mendeetan barrena imitatu nahi izan dute. Napoleon Zesarren imitatzaile izan zen, eta Zesar Alexandrorena. Zalantza barik Alexandro Aristotelesen ikasle izan zen, Aristoteles Platonena, eta Platon Sokratesena. Horrela, Alexandrok, zeharka, Altzibiadesek baliatu ikasbide berdinari onura atera ahal izan zion. Alexandrok arrakasta lortu zuen Altzibiadesek lur jo zuen arlo berdinean, agian politikan Altzibiades baino sendoagoa zelako, edo soilik abagune egokian agertu zelako. Baina batak zein besteak antzeko asmo politikoa izan zuten, antzinako polisaren zurruntasuna eta estutasuna askatzen eta hedatzen saiatu ziren.
Kojèveren iritziz, baliteke eginahal politiko biok Sokratesen irakaskuntza filosofikoa izatea jatorri. Egia da hori ez dela hipotesi historiko hutsa baino. Baina, Kojèveren irakurketaren arabera, Alexandroren egintzek hipotesi hau onargarri bilakatzen dute. Errusiarrak dioenez, Alexandroren jarduera politikoaren berezitasuna, greziar aurretiko edo garaikide guztienetik bereizten duena, Inperioaren ideiak bultzatu zuela da, alegia, Estatu unibertsalarenak; zentzu honetan unibertsala: Estatu honek ez zuen a priori emandako mugarik (geografikoak, etnikoak, hizkuntzazkoak nahiz bestelakoak), ezta aurretik ezarririko hiribururik ere, hau da, geografikoki, etnikoki zein linguistikoki finkaturiko erdigunerik, periferia politikoki mendean hartzera destinatua. Kojèvek onartzen du beti izan direla konkistatzaileak beren konkisten agindupeko lurrak mugagabe zabaltzeko gertu. Baina beti izan dute xede konkistatzaileen agintea sendotzea, herri konkistatuak xurgatuz. Aldiz, Kojèverentzat begien bistakoa da Alexandro prest zegoela, Espainia, Frantzia edo Ingalaterra inoiz izan ez diren bezala, bere konkistek sortu eremu politiko berrian Mazedonia eta Grezia osoa disolbatzeko, eta eremu hori gobernatzeko osotasun berriaren arabera askatasunez (arrazoiaren arabera) aukeraturiko gune geografiko batetik.
Are gehiago, mazedoniarrak eta greziarrak barbaroekin ezkontza mistoak egitera behartuz, begien bistakoa da orobat bere asmoa gobernari talde berri bat sortzea zela, jasoriko oinarri etniko zurrun guztietatik independente.
Kojèveren itauna: nolatan gertatu ote zen hain zuzen ere nazio estatu bateko (eta ez polis bateko) buruzagiak, Greziaren eta Ekialdearen gainean molde tradizionaleko menperabide politiko aldebakarra ezartzeko oinarri etniko eta geografiko aski zuenak, asma zezan Estatu benetan unibertsalaren ideia, edo konkistatzaileak eta konkistatuak elkartuko zituen Inperioarena? Berria baitzen ideia politiko hura: Caracalla-ren ediktuarekin baino ez zen gauzatzen hasi; gaur egun oraindik ez da gauzatu, hurbildu ere ez; orduz geroztik, gainera, atzera egin du nabarmenki bolada askotan, eta eztabaidatua izaten jarraitzen du. Kojève: zergatik onartu du erbestea Alexandrok? Herentziaz jaso du monarkia! Zergatik nahi ditu elkartu bere sorterriko noblezia garailea eta “menperatuak”? Mundu osoaren gainean bere arraza edo aberria erreinarazi barik, ganora harrigarriz ahalegindu baitzen bere arraza disolbatzen eta bere aberria bera politikoki ezabatzen.
Kojèveren ustez, ezohiko gurari politiko honen erantzule Aristotelesen heziketa eta filosofia sokratiko-platonikoaren eragin orokorra izan litezke, filosofia horixe bera baitago gainera Alexandrok baliatu zuen irakaskuntza zehazki politikoaren oinarrian. Aristotelesen ikasleak uste ahal izan zuen beharrezkoa zela ezkontza mistoen bidez Inperioaren batasunerako oinarri biologiko bat sor zedin. Baina Sokratesen eta Platonen dizipuluari soilik bururatu ahal izan zitzaion batasun hau filosofia grekoak garaturiko “gizaki” ideian oinarritzea. Gizaki orok ahal du Estatu-Inperio bakar eta bereko hiritar bilakatu, gizaki guztiek baitute, edo berengana baitezakete, esentzia bakarra eta bera. Eta gizaki guztiek komun duten esentzia bakar hau, azken batean logos-a da, mintzamena, zientzia, arrazoimena, gaur egun “zibilizazio” edo “kultura” deritzoguna (eta gureak zibilizazio eta kultura grekoak direla nabarituko du Kojèvek). Alexandrok proiektatu Inperioa, espainolena eta frantsesena ez bezala, ez da herri nahiz kasta baten adierazpen politikoa. Aitzitik, Kojèveren iritziz, edozein gizaki guztiaren funtsaz jabe litekeela uste duen zibilizazio baten adierazpen politikoa da, izaki logiko, unibertsal eta bakar baten gauzatze materiala. Izan ere, logos-a bera unibertsala eta bakarra denez, globalizazioaren oinarri egokia ere bada.
(Ez da harritzekoa, beraz, Alexandre Kojèvek berak, Frantziako kanpo arazoetarako goi mailako funtzionario gisa ziharduela, eta aipatu ideietan oinarrituriko Inperio zentzudun baten bila lanean, txosten sekretu batean Franco garbitzea eskatzea -il faudra tout pour éliminer le Caudillo-, Espainia oztopo baitzen zentzuna munduan zabaltzeko orduan.)