Tabua etakide baten amets batean
Tabu politikoa literaturan bilatzekotan, hilketa, inbasio militarra eta tortura tarteko direnez, zentzuzkoena etakideen artean bilatzeak dirudi.
Bestalde, sarritan egunez eta ohartuki baino zorrotzago eta zintzoago urratzen ditugu geure tabuak, politikoak barne, gauez eta ametsetan.
Halatan, euskal eleberrietako etakideen ametsak azterturik, nabari da “Labartzari Agur”eko Antton Ihartzegarairen bigarren ametsa dela tabuak urratzeko orduan aberatsena, batez ere Ihartzegarairi berari tabu zaizkionak.
Hain zuzen, egunez bere buruari berak onak eta etsaiak gaiztoak direla eta etakidea odola aberriaren alde ematen duen martiria dela azpimarratuko liokeen Anttoni berari, bigarren ametsak gauez Enrique kartzelaria eta bera azken batean berdinak direla eta martiritzaren irrigarria ikusaraziko lioke.
Dena den, eta egunez, atzo aipatu tabu nagusi biak ageri dira eleberrian apurturik: batetik, Ihartzegarai borroka armatuaren alde dago; bestetik, Enrique kartzelari espainolaren aiurria ohikoa da torturatzaileen artean, eta etsaiaren lurra militarki inbaditu eta okupatzearen aldekoen artean. Gainera, Ihartzegarairen kontrafigura eta osagarri gisa duen garrantzia azpimarratzekotan Enriquerenak dira eleberriko lehen hitzak, eta bigarren ametsaren protagonismoa, Ihartzegarai amesgilearenarekin batera noski.
Antton Ihartzegarai bakarrik dago, bere taldearen tabu nagusiak aldatu direlako. Egoera tragikoetara eta eromenera eraman dezake tabuaren aldakortasunak eta erlatibitateak. Berriki arte Anttonek bere taldetzat duenak borroka armatua beharrezkotzat jo izan du. Baina dotrina nagusia aldatu da honezkero, Anttonen ikuspuntua ez bezala. Bakardade horrek, iraganarekiko obsesioaz gainera, ez dio nerbioak baretzen batere lagunduko.
Espainian ere tabu aldaketa nabarmena gertatzen ari da. Dagoeneko nik dakidala behintzat hedabide nagusietan ez da behin eta berriro aldarrikatzen euskaldunen asmo politikoak militar okupazioaren bidez suntsitu beharra, orain dela zenbait urte, bigarren aznarraldian zehazki, Ibarretxe planaren karietarat Gregorio Peces Barba batek “El Pais”en egiten zuen bezala.
Polita litzatekeen arren aldi berean desagertzea hilketa politikoa eta inbasioaren eta torturaren zemaia, ematen du militar espainolen mehatxuak, ETAren sorrera baino lehenagokoa, luzaroago iraungo duela ETAk baino.