Gizonki, abereki
Aurten hirurogei urte Montserrat Roig jaio zela. Orain dela hamabost hil zen, azaroan. "Els catalans als camps nazis" liburuan Neus Gener-en oroitzapen bat dakar. Neus Gener Ravensbrück-eko kontzentrazio esparrura bota zutenean bertan Gebhardt doktorea zebilen, Berlingo Unibertsitatekoa. Doktoreak emakume frantziar bati txinpantze-hazia intseminatu zion eta emakumeak bere buruaz beste egin zuen.
Roig-ek Erich Mühsam poeta anarkista judu berlindarra ere aipatzen du, naziek Berlinen 1933an Reichstag-a erre zuten gauean atxilotu eta 1934an Oranienburg-eko kontzentrazio esparruan bavariar SS komando batek akabatua.
Zorroagan Juan Aranzadik kontatzen zigun Erich Mühsam hori naziek harrapatu eta hamalau hilabetez torturatu ostean ia itsu zegoelarik, zornea eta odola zeriola belarri batetik, hainbeste hatz hautsita, egun batean kartzelero naziei bururatu zitzaiela, barre apur bat egitearren, Mühsam-en ziegan txinpantze bat sartzea, beste atxilotu baten etxean atzeman berria. Uste baitzuten ziminoak poetari erasoko ziola.
Baina alderantziz gertatu: txinpantzea Mühsamen lepotik eskegi eta errukizko imintzio eta hots hunkigarrien artean zauriak miazkatu zizkion.