Uraskak

Izan ere, esnea janari oso eta aberatsa da. Ugaztunon hazkuntzarako lehenengo  elikagaiak kumeen behar guztiak asetzen ditu. Besteak beste premia hidrikoa. Halabaina, aldi berean, egunean 10 litro ematen dituen behi horrek aurretik 100 litro ur edan behar ditu. Berebiziko garrantzia du hortaz ur-honiketa nahikoa eta jarraitua izatea behiak berea eman dezan.

Uraska etxearen atarian ageri zaigu inguru hauetako baserrietan. Funtzio bikoitza duenez erdibitua egon ohi da. Alde batek abereak asetzen ditu eta bestea lixibaska da. Abereek edaten duten harrizko kutxatik bete egiten da, eta lixibia egiten den tokitik kanporatu, etenbako jarioan. Harlauza hutsez egindako ur-almazena da harraska hau.  Harrien arteko erpinak egun zementuarekin hartuta egon arren, lehen buztinarekin isten ziren. Harri bikain, zapal eta landuek ur-kutxa perfektua osatzen dute. Eibarko harlazuzaren izaera moldakorraren adibide apartak dira.

Arrajolako askako harlauza landua

Askan pago-enborra egoten zen sartuta, urpean. Harekin uztarri berria egingo zen premia izanez gero. Enborraren inguruan alga berdeak nonahi, eta inguruan zapaburu- saldoa. Eskua gehiago luzatuta, belarria bustitzen zen sakoneraraino, hondo-hondoko sedimentu finean, txitxiburduntzien larba zatarrak, umetan beldulgarri egiten zitzaizkigunak. Ekosistema urtarraren lagin eder eta didaktikoa da uraska. Anfibioen babesleku aproposa. Uhandre, igel, apoek errun eta kumatzeko ezinbestekoa. 

Hala ere, zomorroon zoritxarrerako urtean behin garbitu beharra dago harraska. Horretarako,  kainuaren pareko harlauzak azpialdean zulo hadia du, kanpotik barrura sartutako egurrezko ziri batek isten duena. Hala suertatzen denean, barrutik kanporako kolpeak, ziria atera eta irekiko zaio pasoa urari erabat hustu eta pilatutako "zikinak" ateratzeko. 

Sosolako aska lixibarri eta guzti

Eibarko Jardiñeta kalean jaiotako Josefinak ez zuen sekula (zuzenean) urik edan. Ez eta uztail errean belarretan ginela izerdi nahikoa bota ondoren. Hori bai, galtzarbeak eta garondoa askako ur berriarekin freskatzea baino gauza atseginagorik gutxi. Eibartar berba-maileguzale peto eta kaletar baserritartu  ipurterreak esaten zuen modura: "alberkako ur ederra".