Harmailak
Harmailak kaletik baserrira zuzenean, zigizagarik gabe igotzeko bidea zen. Mendiaren hegian zehar aitzurraz koskak egin eta harlauza pausatzen da. Metro bakoitzeko hiru-lau bat maila egokitzen zaizkio. Zabalean metroa eskas eta sakoneran harriak ematen duena, beti ere, hanka jartzeko lain azalera garbia ziurtatuz.
Harmailetako bide malkartsua eta gauez arriskutsua zen. Beherakoan, ilargi-argirik gabe, linterna edo farolarekin ibili behar ipurdiz gora joaterik nahi ez bazenuen, batez ere egun euritsuetan. Behetik gora berriz, ez zen lagungarririk behar, hain ondo zeuden jarrita harriok ezeze. Itsu-itsuan joanda ere, ez zen hankapekorik ikusi beharrik, bertan harria egongo zela segurantzia osoa zegoelako. Hori bai, bazterreko sasi eta basoan denetik ikusi eta entzuten zen: piztiak batzuetan, sorgin eta mamuak bestetan, itzalak beti, eta uda partean ipurtargiak.
Gure etxetik kalerako harmailetako bideak 500 metro inguru izango zituen. Metroko 3-4 maila kontatuta guztira 1000 izango zirela kalkulatu dut. Gaur, jatorrizkoaren herena-edo geldituko da. Ez da erabiltzen eta ondorioz belartzak estali du ia. Beste bi herenak Ermuko eskonbreran daude beste milaka toneladaren azpian. Izan ere, bertara eraman zituzten harmailak Eibarko sahietsbidea egin eta mendi-zatia jan zutenean. Guk bariantea lurrazpitik egitea eskatu arren, ingeniariek hori ezinezkoa zela esan ziguten, argudiatuz tunela aldapan geratuko zela eta araudiak ez duela halakorik baimentzen (?). Ondorioak begibistakoak:
1. Tunela egiteak eskatuko lukeen baino askoz harri eta material gehiago garraiatu ondoren eskonbrotara, Ermuko urbanismoak bere zabalkunderako espazio berria lortu du, mendian eta aparte samar bada-ere.
2. Lau ziren ordurarte gure etxaldea zeharkatzen zuten herri-kaskotik etxeko atarirainoko bideak: Elizbidea (hildakoak eramateko), asto-bidea (esnetiarako), harmailetako bidea (atajua) eta bide berria (kotxeentzako berariaz egina). Lauretatik bakarra gelditzen da. Ezetz asmatu zein?
3. Ez da jokalaririk ageri aspaldian Sosola partean, nahiz eta ni, orain ere, linternarekin andra-laguntzen joateko prest egon.