Mugartea (I)

Ez da izango ez Gipuzkoaldean Soraluze-n beste zelai duen herririk. Ez naiz ari azaleraz. Kopuruaz ari naiz. Karakate mendiaren maldei begiratzea baino ez da mugarte- edo terraza-sail amaigabeaz ohartzeko. Harri hutsean jasotako horma luzeei esker Deba ibaian amaitu beharko lukeen lur emankorra bertan bilduta gaur azienda elikatzeko erabiltzen dute. Garai batetan seguruenik gari- eta arto-soroak izango ziren gehienak. 

Eibarren ere badugu horrelako egiturarik. Ederra da garai bateko  Sisifo haien ahalegin  monumentala zalantza barik. Arrajola baserriko mugarteak ikusgarriak dira zinez.

Katalunia aldean  identifikatu, katalogatu eta  kokatuta dituzte honezkero hango mugarte ugariak. Han, soro-lurretatik harriak kentzearen ondotik eratorritako eraikuntzak dira. Gurean, aitzitik, batzuetan mendiari kendutako zitzaion harria, harrobi txiki ugarietan. Bestetan erreketako harri solteen pilak probestuko zituzten.

Mugarteen balioa ukaezina bezain ezezaguna da gure artean. Paisaia eratzen dute. Fauna anitzaren gordeleku ere badira (intsektu eta narraztiak), eta ez dezagun ahaztu basoaren faltan, uraren ixuria erregulatzen dutela. Hau da, malda handietan zuhaitzen sustraien funtzioa betetzen dute, lurrari eutsi eta ura askatzen doaz poliki, horrela uholde-arriskua uxatuz. Eibarrek aintzat hartu beharko lukeen zerbait.