Soka-dantza, sokadantza ala soka dantza?
Euskaltzaindiaren Hiztegi Batuak sokadantza idazkera, marratxorik gabe eta elkartuta, jasota duela aipatu dit Mikel Sarriegik aurreko mezuaren erantzun batean, eta nik berriz soka-dantza idazten dudala. Arrazoia du Mikelek eta eskertzen diot gaia atera izana, nire idazkeraren arrazoiak azaltzeko aukera eskaintzen baitit.
Ea labur-labur kontatzen asmatzen dudan nire erabakiaren nondik-norakoa. Hasteko, argitu nahi dut orain urte batzuk arte nik ere sokadantza idazten nuela. Hain zuzen ere, 1998an Gregorio Santa Cruz-en inguruko lana egin nuenean ibili ginen horrekin bueltaka eta azkenean Euskaltzaindiaren esanei kasu eginez liburu hartan sokadantza jarri genuen.
Baina gero, dantzari buruz gero eta kontu gehiago idaztea tokatu ahala, ikusi nuen Hiztegi Batuan ez dagoela batasunik eta koherentziarik dantzen izenen idazkerari dagokionez. Hau da, Euskaltzaindiak dantza izenak idazteko lau aukera desberdin erabili dituela ikusi nuen:
- Elkartuta eta marratxo gabe: sokadantza
- Marratxoarekin: brokel-dantza, dantza-soka.
- Banatuta: makil dantza
- Marratxoarekin zein banatuta idazteko aukera emanez: ezpata(-)dantza, sorgin(-)dantza, mutil(-)dantza,...
Beraz, nahastea handi samarra dela iruditu zitzaidan. Euskaltzaindiarekin harremanetan jarri nintzen argibiderik eman zezaketen galdetuz. Erantzun zidaten gaia aztertu eta erabakiren bat hartu beharko litzatekeela, eta beraz, prestatzeko txosten bat eta Euskaltzaindiari aurkezteko. Oso ondo. Baina lan-bolada ero batek harrapatu ninduen, eta noizbait egiteko lanen karpetan gorde nuen txosten-asmo hori eta horrela geratu zen, beste hainbat asmo bezala, lo.
Baina, txostena lotara bidali izanak ez ninduen hitz horiek erabili beharretik salbatu, eta halako batean, hizkuntzalari batzuei kontsulta azkar batzuk egin ondoren, eta Elhuyarren nagusi zen joera marrazaleari amen eginez, nire erabilerarako erabakia hartu nuen: dantza izenak marratxoarekin elkartuta idaztea erabaki nuen. Erabaki bitxia, batez ere Elhuyarren marraNO bezala nabarmendu nintzela kontuan hartuta (marratxoen inflazioaren aurkako borroka antzu eta kaskagogor samarra, baina jakina da kontrara egiten gozatzen dugula batzuk gehien) eta hizkuntzalaritzaz tutik ere ez dakidala jakinda.
Eta horretan dihardut. Ez daukat inolako komisiorik jartzen dudan marratxo bakoitzarengatik, baina egia esan, erabakia hartu nuenetik buruhauste txiki bat gutxiago dut. Inoiz Euskaltzaindiak dantzen izenen inguruan erabakirik hartzen badu nik ez dut inolako arazorik izango haren esanetara makurtzeko, baina oraingo egoera honetan marratxoarekin ondo moldatzen naiz, eta gutxienez dantza izenak koherentzia minimo batekin idazten ditut. Zuzentasuna beste kontu bat da.