Katakonbetako zaindariak

Sareari esker eskubide berri bat gehiago omen dugu orain guztiok, Martínez Mahugoren hitzetan. Eta zein eskubide da hori? Bada, editatzeko ahalmena, informazioa argitaratzekoa, gogoak ematen digun guztiaren gainean iritzia ematekoa, iruzkinak egitekoa… Hau guztia, gainera, mundu osoa hartzen duen audientzia potentzial batera haizeratu dezakegu -Mahugo dixit again-.

Gezurrik esaten ez badu ere, beltz guztiak ez dira ikatz; gogoa ematen digunaz idaztearen inguruan, zerua geroz eta ilunagoa dagoela iruditzen zait, eta munduko osoko audientziari buruz ere ez nago ziur, zaila da blogen irismena zein den zehaztea.

Edonola ere, guri beti gustatu zaigu etiketak jartzea, eta blogei bosgarren boterearena jarri diete batzuk: kontraboterea, mass medien gehiegikerien salatzaileak... Izenik ez duena ez omen da.

Zaindariaren teoria: Komunikabide tradizionalak zelatatuz

Jose Luis Orihuelak blogak bosgarren boteretzat hartzen ditu blogak, komunikabide tradizionalen kontrola eta haien gaineko kritika bere gain hartu dituztelako. Jesús Miguel Floresek eta Guadalupe Aguadok sinatzen duten “Blogs, sociedad y quinto poder” artikuluan ere ideia horretan sakontzen da, eta adibide errealak jarri, non, hedabideek euren akatsak zuzendu dituzten blogariek egindako presioaren ondorioz. Iritzi honek, hala ere, badu bere kontrapuntua, eta beste ikerlari batzuk blogek zurrumurruak hedatzeko ahalmen ikaragarria dutela erantzun dute ordainetan.

Katakonben teoria: Nahi beste eraginik ez

Blogak… bosgarren boterea? galdetzen dio Angel Fidalgok bere buruari artikulu honetan. Gehitxo esatea dela iruditzen zaio, ordea.

Bakoitzari berea dena emateagatik edo, artikuluaren egileak blogen boterea erakusten duten hainbat gertakari aipatzen ditu lehenengo:

1-     Hedabide tradizionalek blogak txertatu dituzte euren online bertsioetan…. Hortaz, blogek boterea dute. 

2-     Politikari edo hautagaitzaren batera aurkezten den guztiak bloga zabaltzen du…. Hortaz, blogek boterea dute. 

3-     Enpresek eta erakundeek blogak dituzte… Hortaz, blogek boterea dute.

"Baina zein da blogen benetako ahalmena?" Galdetzen du ondoren, eta bere teoria azaltzeko hiru mailetan bereizten ditu: batetik, politikarienak; bestetik, komunikabideenak, eta gizartekoak, azkenik.

Azalpenekin jarraitzen du, politikarien blogek hedabide tradizionaletan besterik ez dute eragin zuzena, eta komunikabide horien bitartez izango dute, izatekotan, oihartzuna gizartean. Hedabideen blogak dira intzidentzia handiena dutenak Fidalgoren arabera, beste bi mailetan – gobernuan eta gizartean-  eragin dezaketelako. Azkenik, gizarteko blogen irismena mugatua dela dio, blog horiek landutako testuinguruan soilik lortzen dutelako oihartzuna. Ondorengo eskeman, geziei jarraituta, argiago ikusiko duzue ziurrenik. 

Aitortzen du, kasu batzuetan, blogek sekulako eragina izan dezaketela; enpresa batean kotizazio galera itzelak ekarri edo izugarrizko oihartzuna lortu hedabide tradizionaletan. Kasu horiek salbuespentzat ditu, ordea. Hortik bosgarren boterea esatea kontua puztea da Fidalgorentzat.

Hartutako erabaki eta neurriak herritarrei azaltzeko erabiltzen ditu gobernuak (lehen botereak) komunikabideak (laugarrena). Bestalde, gizarteak laugarren boterea erabiltzen du gobernuari bere behar eta ekintzak helarazteko. 

Esandakoaren ondorioz, hedabideen blogak komunikabideek eskainitako zerbitzuen barruan dauden, beraz, laugarren boterea dira Fidalgorentzat. Politikarien blogak politika egiteko erabiltzen dira, beraz, lehenengo boterean sartu behar dira. Blog profesionalak, enpresak erabiltzen duten bitarteko bat gehiago baino ez dira euren produktu edo zerbitzuak saltzeko. Beraz, Fidalgoren ustez hauek ere bosgarren boteretik kanpora! 

Zeintzuk geratzen zaizkigu orduan? Katakonbakoak diosku.

Baina bosgarren boterea ez izateak ez du esan nahi eraginik ez dutenik. Memoria fosil gisa aurkezten ditu blogariak, eta etorkizunean gertakari, neurri edo erabaki baten aurrean gizarteak izandako erantzuna ikusteko, hedabideen edo politikarien blogetara baino blogen katakonbetara jotzeko gomendatzen du.

Ados nago, blogek komunikabide tradizionalak kontrolatu ditzakete eta espazio alternatiboa osatu. Konforme, blogen irismena mugatua da, askotan. Baina bat egiten dut: katakonbak beti izan dira onenak gertakarien tripak ezagutzeko.