Ximaurraren Museoa

("Goierriko Hitza" egunkarirako idatzia)

Mende zaharretik berrira aldatze honi erreparatuz gero, gure gizartearen ezaugarri berezienetako bat izango da garai bateko bizimodu eta ohitura eta usadioei eskaintzen diegun tratu bitxia. Sasoi batean, traste zaharrak bota egiten genituen, lasai asko; hizkuntza dugu horren lekuko: zahar = txar. Gero, berriz, iragana gure ondarea zela ikasi genuen, eta zaindu beharrekotzat hartu. Hortik etorri zen, esate baterako, jatetxe guztietan antigualeko apaingarriak ipintzea, edo habe eta gapirio ketuak bistan uztea, askotan berri-berriak izan arren.

Bi joera horien artean gabiltza denok, herritar eta agintari; kontraesanekin sarritan, zurikeria dexenterekin ez gutxitan. Zumarragatik Zumaiara zihoan trena kendu egin zuten, aurrerapenaren izenean, eta handik gutxira trenaren museoa zabaldu Azpeitian, tren txiki hari omen diogun maitasunaren erakusgarri. Orain, berriz, txikitutako zubiak berreraiki eta bidea txukunduko ote duten ari dira, bizikletazaleentzako ibiltoki polit bat egiteko.

Trenbide horrena adibide bat besterik ez da, beste hainbat arlotan gauza bera ikusten baita. Baserriaren inguruko biziera eta lan-tresna tradizional guztiekin, konparaziorako, edo aurrerapen teknologikoak zaharkiturik utzi dituen industria-moldeekin. Udazkenean onttoak baino ugariago zabaltzen ari diren museoak ditugu horren erakusgarri: burdinarena, egurrarena, gaztarena, artzaintzarena Oraindik museorik ez daukaten herriak zer-suma ibiliko dira, turistak nola erakarriko. Atrebentzia barkatzen badidazue, nik emango dizuet ideia polit askoa: Ximaurraren Museoa.

Aurki ez esne-behirik ez behi-esnerik geratuko ez denez, hartu behi, zekor eta txahal batzuk; sartu osasun-baldintza guztiak betetzen dituen ukuilu moderno baina zahar kutsuko batean, hiru hizkuntzatan idatzitako panel txukunen artean; eta, ikusleen aurrean betiere, doala udal funtzionario abarkaz eta txapelaz egoki jantzitako bat azpiak egitera edo azpiak ateratzera, bisita-orduetan. Aldamenean aterpe bat, ximaurra ontzen edukitzeko, eta kalekume ekologistak, handik pasatzean, arnasa sakon hartu eta esan dezan: “Hau bai usain sanoa!”