Miss eta Mister lehiaketetan bezala

Epaitu beharko bagenu euskaldunak ala espainolak nor den politago, zenbait bide izango genuke: herri bakoitzeko jende erakargarriena hautatu eta elkarrekin konparatu; edo zatarrenak bilatu eta beste horrenbeste egin; edo bataz bestekoak epaitu. Inola ere bururatuko ez litzaigukeena da, hartu herri bateko guapoena, hartu besteko itsusiena, eta bien artean erabaki auzia.

Ba, Miss-Mister lehiaketa batean inola ere egingo ez genukeen horixe egiten da egunero politika kontuetan. Urruti batetik aurreiritzirik gabeko ikerlari bat etorriko balitz gurera, Espainia-Euskal Herria auzia zertan den jakiteko, eta ohiko kazetari edo politikari espainiar bat hartuko balu berriemaile, erraz imajinatuko duzue nolako pelikula kontatuko liokeen: hemen herri tolerante, atsegin eta demokratiko bat, gutxiengoak eskuzabaltasunez tratatzen dituena, eta hor parean piztia faxista odolgosea, umeak eta zaharrak beldurpean erabili eta nahieran akabatzen dituena. Euskaldun batzuei galdetuta, berriz, antzeko eskema baina juxtu alderantziz jasoko luke.

Zer ari naiz proposatzen: ekidistantzia? Alde guztietan dagoela arrazoiaren parte bat? Ez, beste zer edo zertaz ari naiz. Bataren helburuak eta bestearen proiektuak konparatu behar ditugula; bataren zikinkeriak eta bestearen trapukeriak ere bai, nahi bada. Baina ez inola ere bataren asmo onak eta bestearen txarkeriak.