Uste baino konplikatuagoa da dena

Atzoko arrastoari jarraituko diot gaur: Miguel Angel Blanco aipatu nuen artikulu amaieran. Harekin zer gertatu zen denok dakizue, ez daukat kontatu beharrik. Eta balorazioa ere garbi edukiko du irakurleetako bakoitzak.

Gogoeta bat egiteko baliatu nahi nuke kasu hori, Ryanenarekin batera, borroka armatuaren zilegitasunaren edo egokitasunaren auzi zaharrera itzultzeko. Bi parametro erabili ohi dira eztabaida horretan: bata, ea moralki onargarria ala onartezina den; bestea, ea politikoki onuragarria ala kaltegarria den bilatzen dituen helburuentzat.

Askorentzat onartezina eta kaltegarria da (edo ez datoz bat helburu horiekin); beraz, horientzat garbi dago hautua (A taldea deituko dut). Onargarri eta onuragarritzat jotzen dutenak ere badira, nahiz eta publikoan ezin halakorik esan, delitua izango bailitzateke (B taldea deituko diet); horientzat ere ez dago zalantzarik. Kezkaz ibili ohi dira beste bi taldeetan: politikoki baliagarri baina etikoki gaitzesgarri jotzen dutenak (C taldea), eta moralki onargarri baina helburu politikoei begira kalterako iruditzen zaienak (D taldea).

C eta D taldekoak normalean B taldekoak izanak dira, baina denborarekin "nekatu" egin dira nolabait (jarrera deserosoa izaten baita). Berez oso diferenteak dirudite C eta D ikuspegiek, baina praktikan nahiko nahasian joan ohi dira, eta politikoki nahiz bizimodu normalean ongi konpontzen dira. Are gehiago esango nuke: denbora pasa ahala, C eta D taldeko gehienak A taldera igaro ohi dira azkenean.

Zer ondorio atera dezakegu hemendik? Ba, arrazoibide etikoak eta pragmatikoak ez daudela horren urrun. Eskrupulu moralak dituenak ezikusia egin dezake momentu batean efikazia garbia sumatuz gero (1981ean antinuklear askok egin zutena Ryan hil zutenean); eta borrokaren zilegitasuna garbi ikusten zuenari ere zalantzak sortuko zaizkio helburuetan aurreratzen ez dela edo etsaia indartzen duela ikustean (Blancoren hilketan, esaterako).