Etorkin eta joakin
(Goierritarra aldizkariaren azken alean argitaratua)
Noiz egoten dira Beasaingo kaleak kotxez beteenak? Hola, azkar esanda, bi garai bururatzen zaizkit niri: herriko festak, batetik, eta gabon gaua, bestetik. Batean nahiz bestean, Oriamendi kaleko espaloia autoz gainezka egoten da urtero. Festetakoak ez du sekretu berezirik: edozein herri festetan denean, hara biltzen baita inguruko jende mordoa. Eguberritakoak, berriz, merezi du soziologia merke pixka bat egitea.
Gabon gauean zer egiten dugun azaldu beharrik ez daukat. Oporretan eskiatzera edo urruti horietan eguzkitan belztera joaten denik izango da baina, oraindik, gehientsuenok abestiko lege zaharra betetzen dugu, “ aitaren ta amaren ondoan”. Nor bere etxekoekin bildu ohi gara denok ere, ahal izatera inork ez baitu gau hori bakarrik pasatu nahi. Normala, beraz, kotxeen joan-etorria izatea. Joan-etorri horretan, baina, zergatik dira Beasainen gehiago etorritakoak joandakoak baino?
Immigrazio-herritzat jo izan da Beasain aspaldidanik. Orain dela mendea baino gehiago ere, herriak idazkari bat hartu eta haren lehendabiziko lana izan omen zen Gaztela Zaharreko udaletxe guztietara idaztea, esanez gure herrira jendea bidali nahi bazuten, hemen bagenuela denentzako lana eta lotokia. Beste garai batzuk ziren, bistan da, orain ez da halako deirik egiten, baina hainbat gizon-emakume etortzen da gure artera, gaztelarrak baino urrutiagotik baina haien amets berdintsuekin: ez bakarrik lana eta lotokia, baizik eta beraientzako eta ondorengoentzako etorkizun hobe baten esperantza.
Oso hunkigarria geratu zait aurreko pasartea, baina urrundu egin naiz hartutako bidetik. Natorren beraz arrastora. Gabon gauean espaloi gainean aparkatutako kotxeekin ari nintzen. Bistan da kotxe horiek ez direla inongo immigrazio-seinale; izatekotan, kontrakoa, emigrazioarena. Alegia, kanpora bizitzera joandako beasaindar asko dago (Bilbon, Donostian, Madrilen), halako egunetan gurasoen etxera biltzen dena.
Immigrazio-herri ala emigraziozkoa? Zenbakitan ez nuke jakingo esaten ze talde den ugariagoa, etorkinena ala “joakinena”, hitz jokoa onartzen badidazue. Eta etorkizunari begira, gure nahiak baino pisu gehiago izango du betiere munduaren martxak, inguruko lantegien eta ekonomiaren osasunak.
Garai batean Burgos edo Ourense partetik etorritakoak aspaldi egokitu ziren Goierriko bizimolde eta ohituretara. Herrimin latza izango zuten etorri berritan, baina gaur inork ez dauka dudarik hauxe dela haien lurra, denon artean Euskal Herri bat eraikitzen ez dago erraza baina. Ekuador, Senegal, Ukrainatik etorri zaizkigun gizaseme eta emakumeei guztiz arrotza egingo zaie oraindik txoko hau, gure janariak, izaera, bizimodua Itxaropena izan dezagun, haien seme-alabak eskolara joan eta gabon-kantak abestu ahala ikasiko dutela gurasoek ere nor den Olentzero eta, zergatik ez, nor den Andoni Egaña ere.
Gabon-giroko mezu kursi samarra atera zait azkenean, baina ez dago gaizki aldian behin mazapanaren gozoa probatzea. Mikatzak eta garratzak dastatzeko aukerak nahi baino gehiago izango ditugu-eta urtean zehar.