Jatorria dela-eta
Garai honetan irakurri gabeko liburuak pilatzen zaizkit ohe ondoan. Aurten, kasualitatea, bi, izenburu bera dutenak: "Orígenes". Titulu bera, baina eduki guztiz diferentea.
Bata Xabier Peñalver arkeologoak idatzi duena, Euskal Herriaren historiaurreaz, ia bostehun orritan, eta Txalapartak argitaratu berri duena. Peñalver Aranzadi zientzia-elkartean aritu da urtetan, mila indusketatan zaildua da, eta ikerketa guztiz interesgarriak kaleratu ditu, antzinako ehorzketa-moduez eta abar.
Peñalverrekin izan dudan topaketa bakarra ez daukat ahazteko, berak erakutsi baitzigun, taldetxo bati, Ekaingo kobazuloa: hago zaldia, hartza eta bere kumea... Gogoan daukat leizean sartu aurretik emandako azalpen eta oharretan bota zigun mehatxua: inork estropezu egiten bazuen, jo zezala lurra muturrez aurrera, baina inola ere ez zezala paretarik ukitu bere eskuekin. Espeziearen bizi-senaren kontrakoa da agindu hori, noski, baina hori aditu eta gero kontu gehiago izango genuen ezer ez ukitzeko.
Egia aitortuko dut: liburua irakurtzeko baino gogo handiagoa neukan argitaletxearen oparia eskuratzeko: Praile Haitz leizean berriki aurkitu duten eskulturatxoaren kopia eskalazko bat, orain dela 15.000 urte emakume itxuraz harri beltzean egina, soka eta guzti lepotik zintzilik erabiltzekoa. Halaxe erabili dut aste pare batean, baina aurreko batean, igerilekuan-edo, galdu egin zitzaidan. Liburua irakurri beharko dut orain...
"Orígenes" izeneko bigarrena Amin Maalouf idazlearena da. Aspaldian Frantzian bizi eta frantsesez idazten duen sortzaile libanoar honek milioika irakurle xarmatu eta xaramelatu ditu bere eleberri historikoekin: "Leon afrikarra", "Samarkanda", "Taniosko haitza"... Hizkuntzaren erabilera egokia, tramaren eraikuntza zaindua, gogoetagai mamitsuen planteamendua eta beste dohain batzuk aipa daitezke, baina nik azpimarratuko nuke, goxotasunari uko egin gabe, irakurlea ez duela ergeltzat hartzen eta literaturaren duintasunari ez diola uko egiten (nobela historikoa lantzen duten askok eta askok esan ezin dutena).
Maalouf-en ezaugarri nagusia, baina, ekialdearen eta mendebaldearen arteko elkarrizketa lantzea da, bera ere zibilizazio bien harremanaren emaitza den aldetik. Obra honetan, berriz, fikzioa alde batera utzi eta bere familiaren erroetan murgildu da; Libano, Kuba, Frantzia... Ezin dizuet gauza handirik aurreratu, oraintxe hasi naizelako irakurtzen. Ea Gabonetako oporretan...