Maitasuna, hitzez ala gorputzez adierazi?
Adiskide emakumezko batek aurreko batean kontatu zigun nola, bera joan ohi den taberna batean, zerbitzari gizonezkoak, bueltak ematean, kili-kili egin zion atzamarrekin esku-ahurrean. Hotz geratu nintzen ni, gertaera ulertu gabe, baina lagunak argitu zigun keinu hori, besteren ezkutuan kili-kili txiki bat egitea eskuan, amodiozko proposamena egiteko modu bat zela, garai batean behintzat.
Kode bat da hizkuntza, funtzionatuko badu hartzailearen nahiz emailearen ulerpena eskatzen duena. Ahoz nahiz idatziz erabili ohi dugun mintzaira izango da, seguru asko, inon, inoiz asmatu den eta asmatuko den lengoaiarik konplexu eta perfektuena, eta horretan (perfekzioan zein konplexutasunean) berdinak dira giza hizkuntza natural guztiak, gaurkoak eta orain dela bi mila urtekoak, herrialde garatu nahiz primitiboetakoak.
Giza hizkuntza naturalak baditu bere mugak ordea, eta horren ordezkoak asmatu ohi dira. Batzuetan hitz egiteko eta mezu idatziak bidaltzeko debekuak gertatzen dira, eta hori gainditzeko sortu omen zen Txinako emakumeen artean loreen hizkuntza zeritzana; painueluena ere entzun dut aipatzen, edo Andaluziako neskatxek leiho burdindunen atzetik erabiltzen zuten mezu-trukea. Konturatuko zinetenez, andrazkoak beti, gizonen larderiari ihes egin beharrez, eta maitasun-adierazpenak eskuarki, isiltasun debekuari handik edo hemendik ihes egiteko bideak bilatzen dituena.
Maitasun-adierazpenak giza hizkuntzaz jakinarazten ditugunean, berriz, ahoz ez ezik gorputzez mintzatu ohi gara; hitzak bezain garrantzitsuak izan litezke bozaren dardara, tonua, gorputzaren jarrera, eskuen mugimendua... Eta aurrekoaren erreakzioari erreparatu behar gainera, eta horren arabera erantzun... Gauza gehiegi, beharbada, kontuan hartu beharrekoak.
Horregatik izan liteke ulergarri lengoaia sinple bat hautatzea, eskuen kili-kilia adibidez, zabar samarra izan arren. Eta horregatik gertatzen da, halaber, hizkuntzaz kanpoko faktoreak alde batera utzi nahi izatea, amodio-aitortza bat aurrez aurre egin beharrean idatziz egiten denean adibidez; dela lotsaz, dela koldarkeriaz, dela delikadeziaz.
Nolanahi dela, zenbat korapilo hizkuntzak, eta zenbat bihurgune gizakien bihotzak!