Polizia ikusteak lasaitu ala urduritu egiten zaitu?
Gu bezalako burgesak (argitu dezadan: herri industrializatu batean bizi naiz, osasun-zerbitzu ziurtatua daukat gaixotzen banaiz, soldata jakina dut hilaren amaieran, etxe baten jabe naiz, autoa daukat, oporretan joan naiteke, noizean behingo afari edo kapritxoak ordaintzeko arazorik ez... Ezaugarri horiek betetzen badituzu eta zeure burua iraultzailetzat badaukazu, bejondeizula, baina jakizu munduko pribilegiatuen sailekoa zarela). Gu bezalako burgesak, Mendebaldeko Europa aurreratu eta zibilizatu honetan, lasaiago sentitu ohi dira inguruan poliziaren bat ikusiz gero: arrisku gutxiago, nonbait, lapur litxarrero batek labana ateratzeko, gazte alproja batek autoaren gurpilak zulatzeko, zure ondasun eta osotasunaren kontrako edozein eraso gertatzeko.
Euskaldunen kasuan, berriz, oso normala izaten da polizia ikusi orduko halako urduritasun bat sentitzea sabel barrenean. Ez beldur konkretu eta arrazoitu bat, ezpada artegatasun atabiko eta automatikoa, jonki zarpazuaren aurrean esku-poltsari estuago oratzen dion atsoaren tankeran. Ez da jakinaren gaineko erabakia izaten baina, banaketa ideologikoak ere funtzionatzen du auzi honetan: batzuek txapeloker eta nazionalen aurrean bakarrik sentitzen dute kilikadura hori, eta beste batzuek txanogorritxoekin ere bai (Euskal Komunitate Autonomoan ibiltzen garenontzat balio du bereizketak, Nafarroan foral gutxiago ibiltzen baita, eta Iparraldean ametsetan ere ez bertako poliziarik).
Hirugarren pertsonan hitz egin dut orain arte; aitor dezadan nik ere izaten dudala halako ongiez txiki bat gu zaintzeko ardura duten funtzionario horien aurrean, duten kolorea dutela. Horren zergatiaz galdetzen nion gaur neure buruari, kotxez lanean nentorrela, polizi auto baten ondotik igarotzean: aspertzerainoko bizimodu arautu eta modelikoa daukat, arrastotik ezertarako ateratzen ez dena. Eta hala ere barrenean harra. Gure historiak izango du errua, noski, eta zama hori kendu ezinik ibiliko gara asko, gelditzen zaizkigun urteetan.
Hala ere, positibo jarrita eta noizean behingo trantze estuak ahaztuta, ez da horren txarra halako mesfidantzaz bizitzea: gazte errebeldea sentiaraz zaitzake, eta ez kinkien edo etorkinen beldurrez kizkurtzen diren burges usteldu horietakoa. Beharbada oraindik ere kinki eta etorkin gutxi dabilelako gure herrietan, beste toki batzuen aldean?
Nik neuk behintzat, errepide kontroletan eta izan dudan tratuan, beti ikusi ditut harro eta autoritario poliziok, denok.
Are gehiago gure baserriaren ondoan, lehen sarri jartzen zuten kontrola goardazobilek eta, gauez, komuneko leihoan, argia amatatuta, gelditua aurrera joaten zeneko komentario higuingarriak entzun ahal izan nituen; honaino beste edozein lanbidetan bezala, aurrez aurre "korrekto" eta atzetik nahi dena esanez, baina nire ondorioa da ondo pasatzen zutela gauaren konplizitatean jendeari "kaka eragiten"...