Bolero japoniarra

Alessandro Baricco-k idatzitako "Zeta" eleberriaren antzerkirako bertsioa prestatu dute Arantxa Iturbek eta Agurtzane Intxaurragak, eta, azken horrek zuzendurik, oholtzara eraman du Hika taldeak. Atzo egin zuten estreinaldia Donostiako Antzoki Zaharrean, eta asteburu osoan izango da ikusteko aukera.

Orain dela bederatzi urte kaleratu zuen Baricco italiarrak bere nobelatxoa, eta egundoko arrakasta lortu zuen Europa osoan: milaka ale saldu ziren, sariak eta kritika onak eskuratu, beste hizkuntza askotara itzuli zen... baita euskaraz ere, Igela argitaletxearen eta Koldo Biguriren eskutik.

Bariccoren lanak gai zahar bat aurkezten du (maitasun-hirukia), baina halako erakargarritasuna duen inguru exotiko batean kokatua eta edertasun erromantikoa ematen dion planteamenduaz: XIX. mendearen erdi aldera, zeta egiteko harren bila doa gazte frantziar bat Japonia isolatura; emazte gaztea uzten du herrian, emakume misteriotsu bat deskubrituko du ekialdean, eta bien artean bihotz-urratuta sentituko da. Bolero zaharrak zioen moduan: "Nola maita litezke / ber denboran bi andre / erotu gabe".

Osagai horiekin istorio sentimental ohiko bat egin zitekeen, baina "Zeta" berritzailea da: egitura etenkaria du, pieza txikiz osaturiko mosaiko bat balitz bezala, gauza asko erdizka esanda uzten ditu, iradokizuna bilatzen du, sentsualtasuna dario, eta poetikotasunaz blaitzen gaitu. Horrez gainera, istorioa ere ez da betiko topiko gastatuz eraikia, eta baditu osagai bereziak, hemen aurreratuko ez ditugunak; horrek guztiak liluratu zituen hainbat irakurle, baita antzerki-talde honen arduradunak ere, eta horixe transmititu nahi izan digute ikusleoi. Lortu duten? Bai eta ez.

Nobelatik antzerkirako pausoa ondo egina dago; egokitzea egokia da. Eta jatorrizko lanaren elementu guztiak daude hemen, Intxaurragak bere obretan maite dituen ezaugarriez hornituak: fru-fru egiten duten eszenografiak eta aktoreen mugimendu koreografikoak. Patchwork egitura gordetzen da, sujerentziaz betea dago argiztatzea, sentsualak dira japoniarrena egiten duten aktore emakumezkoen atzera-aurrerak... Eta hala ere, antzezkizunak ez ninduen konbentzitu: amaitu ezinik ibili zen azken partean; aktoreak lotuegi, zurrunegi; dekoratua motz samar...

Hala ere, gauza bat argitu behar dut: niri ez zitzaidan gustatu Baricco-ren nobela; beraz, hortxe egon liteke beharbada ikuskizunaz ezin gozatuaren funtsa, eta ez antzerkiratzeko moduan.