Zer egin arbitroa erosia dagoenean?

(LAB sindikatuaren "Iraultzen" aldizkariaren eskariz idatzitako artikulua, Aukera Guztiak taldea dela-eta)

Umeari sortzen zaion dilema etiko eta politiko goiztiarrenetako bat da. Futbolean ari da, edo beste edozein kiroletan; beharbada oso ona da, edo erdipurdikoa bakarrik, berdin dio. Halako batean konturatzen da arbitroa bestearen alde dagoela, nabarmen gainera, eta berak ahalegin guztiak eginda ere beste horrek "auzoko matoiak" irabaziko duela partida, nahi adina tranpa egiteko borondatea eta ahalmena dituelako.

Zer egin? Protesta izaten da lehenengo erreakzioa, alferrikakoa. Negarra eta kasketa etor litezke gero (neurriz gain arituz gero, patetikoa). Jolasteari uko egin eta etxera joatea bururatuko zaigu hurrena, guztiz naturala. Baina haurrak jolastu egin nahi du, jolastu beharra du, baloia auzoko matoiarena baldin bada ere.

Antzeko zerbait gertatzen da gure egoera politikoan. Legeak kanpoan eginak dira kanpokoak irabazteko; lege hori aski ez dutenean aldatu egiten dute, partidaren erdian behar izanez gero; eta, halaz guztiz estutzen baditugu, beraiena dute arbitroa ere, arauak komeni zaien moduan interpretatzeko. Horrela ez dago futbolean ibiltzerik, ez politikan aritzerik. Baina hala ere segitu beharra dago, jokatu beharra dago, bizirik gaudela erakusteko, eta, mila aldiz galdu arren, hurrengoan irabazteko esperantzari eusten diogulako.

Testuinguru horretan jaio da Aukera Guztiak: ekimen herritar bat, eskubide zibil eta politikoen urraketa sistematiko eta bidegabearen aurrean, salaketarekin batera konponbidean lagunduko duen tresna praktikoa ere izan nahi duena, ahots guztiak entzun daitezen eztabaidagune guztietan. Baita Gasteizko Parlamentuan ere.

Asko dira horretara bultzatzen gaituzten arrazoiak: aspalditik arrastaka daramagun gatazkaren irtenbidea hurbilago egon litekeela sumatzen den garaian, denen partehartzea beharko da egiazko bake bat eraikiko badugu; herriaren borondatearen ispilu izan nahi duen erakundea ere hankamotz geratuko litzateke herri horren zati handi eta esanguratsua bertatik kanpo utziz gero; eta, azken batean, demokrazia batek nekez eutsi diezaioke izen horri herritar guztiek parte hartzeko eskubiderik ez badute, hautagai nahiz hautatzaile moduan.

Begi-bistako argudioak dira, edozein ideologiatako jendeak onartzeko modukoak. Horregatik hurbildu zaizkigu horrenbeste gizon eta emakume, beren animoak eta zorionak ematera, beren sinadura eskaintzera hautes zerrendak aurkeztu ditzagun legearen arabera.

Eta, hala eta guztiz, legez kanpo utzi nahi gaituela esaten dabil Estatuko Fiskal Nagusia, guztion eskubideak bermatzeko ardura izan behar lukeen gizona. Ez dut esango ulertzen ez dudanik, edo harritzen naizenik. Aspaldi gainditu genituen herri honetan harriduraren edo ulermenaren marka guztiak. Baina idazteko ohitura dugunok gauza bakoitza bere izenez izendatu behar dugunez, astakeria eta bidegabekeria dira Fiskal nagusiaren asmoari dagozkion hitzak. Bidegabekeria, justiziaren kontrakoa delako; eta astakeria, bakera eraman gaitzakeen bidearen kontra doalako.

Futbolaren analogiara itzulita, zinemazaleek gogoan izango dute "Evasión o victoria" (Escape to victory) izeneko filma: II. Mundu Gerran, naziek partida bat antolatu dute beren armadako futbolari onenen eta preso dauzkaten etsaien selekzioaren artean. Baldintzak ez dira inola ere berdinak: aliatuak presondegietan goseak ahuldurik daude, ez daukate entrenatzerik, eta arbitroa ere alemaniarretako bat da, bere nagusiaren morroi zintzo eta esanekoa. Partidaren helburua Hitlerren propaganda egitea da, normaltasun-itxura emateaz gainera bere herriaren nagusitasuna erakusteko. Hala eta guztiz, futbolari presoek jokatzea erabakitzen dute, irabazteko esperantzaz baino gehiago beste zer edo zer lortzeko itxaropenez.

Ez da konparazio biribila, noski. Gu ez gaude kontzentrazio-zelaietan, eta gure aurrean ez daukagu nazien Alemania. Besterik gabe esan nahi nuen jokatzen jarraitzeko asmo sendoa daukagula, jokoan dagoena ez baita, umetan bezala, baloiarekin dibertitzea, baizik eta gure herriaren etorkizuna.