Josafateko suzedaneoa
Txikitan, dotrina katolikoan hezi gintuztenean, bizitzaren ostean epaitegi unibertsal bat zegoela jakin genuen, han ikusiko zirela gure zuzenak eta okerrak, eta horien arabera joango zirela batzuk zerura eta besteak infernura.
Aspaldi samar utzi zion gure gizarteak fededuna izateari, baina sinesmen zaharrek bere zama eta inertzia dute oraindik. Azken judizioaren eskemak berdin-berdin jarraitu du gure artean bertsio laiko batean: garai bateko bertsolariek "Josafateko zelaia" aipatzen zuten bezala, "Historiak juzgatuko nau" esaten da orain.
Historiak bere tokian uzten al du bakoitza benetan? Behin betiko kokalekua izango den aldetik, ez dago dudarik "bere tokia" izango duela hor bakoitzak, baina, bidezkoa al da beti historiaren epaia?
Orain dela gutxi, idazle batekin hizketan ari nintzela, komentatzen zidan berak ez ziela inoiz garrantzi handirik eman kritikari ustelen iritzi interesatuei, pentsatuz-eta denborak bere lekura eramango dituela gauzak, eta azkenean argi geratuko dela nor izan den idazle baliozkoa, nor bluff bat. "Baina orain konturatu naiz ezetz", esan zidan delako idazleak, "gaur bertan idazten ari diren gezurrak egia berdaderoa izango direla biharko jendearentzat, hori delako idatzita geratu dena".
Literaturaren historia bat zuen nire lagunak arrangura-iturri, nola bertan puntako idazleren bat bazterrera utzi duten, eta kaxkarrago batzuk maila kononikora altxatu. Baliteke hala izatea. Dena dela, pentsatzen jarriz gero, etorkizunarekiko kezka hori ere heziketa kristauaren ondoriotzat hartu beharko genuke, eta hil osteko ospea paradisuaren suzedaneotzat.