Artista zaharrak eta gazteak
Pentsatzen jarriz gero, sasijakintsu snob batena dirudi txoko honek: liburuez eta idazleez aritzea normaltzat hartuko genuke, horretan aritzen bainaiz lanbidez ere; kulturako bestelako alorrak aipatzea, tira, baina dagoeneko bertsolaritzaz, trikitiaz, pop musikaz, zinemaz, komunikabideez, antzerkiaz eta azkenik dantzaz ere jardun dut; arte plastikoak bakarrik falta zaizkit, eta horiei ere iritsiko zaie txanda, egunen batean. Kulturaren euskal plana gizon batengan gorpuzturik, hona hemen kulturman!
Bada adierazpen kultural bat, ordea, ikusle moduan maiz samar kontsumitu arren inoiz aipatu ez dudana, eta gaur aipaturik ere ez orain ez gero komentatzeko asmorik ez dudana, errespetu handia baitiet horretaz nik baino gehiago dakitenei. Musika klasikoaz ari naiz. Joan den asteartean Gasteizko Principal antzokian izan nintzen Euskadiko Orkestra Sinfonikoa entzuten, eta ostiralean RTVEko orkestra ikusi nuen Donostiako Kursaalean. Bietan ere pianoa zen gonbidatu eta protagonista, Gasteizen Marta Zabaleta legazpiarra aritu baitzen Schumann-en orkestra eta pianorako kontzertuan bakarlari, eta Donostian, berriz, Joaquin Atxukarro bilbotarraren eskutik iritsi zitzaigun Beethoven 5. kontzertua.
Mundu gogorra da musika klasikoarena. Interprete batek, maila bikaina lortzeko, talentu aparta eta urtetako ikasketa jarraitu eta sakrifikatua behar izaten ditu. Maila on hori erakutsi eta frogatzeko, berriz, ahalegin berezia eta baita suerte apur bat ere. Hori dela-eta, tartean marketing-operazioren bat izan ezean, heldutasunera iritsi behar izaten du musikariak bere lanaren saria jasotzen hasteko, jasotzen badu. Marta Zabaletak, zorionez, lortu du estatus hori, baina gogoan hartu behar da 40 urte beteko dituela aurten eta "gaztearen" etiketarekin ibili dela oraintsu arte, baliteke baten batek "promesatzat" hartzea oraindik ere.
Atxukarrok aspaldi jantzi zuen ospearen erramu-boneta. Izenaren oihartzunaz bakarrik bizi nahi ez, ordea, eta jotzen jarraitzen du. Hirurogeita hamabi urte asko edo gutxi izan liteke, nondik begiratzen den, baina miresgarria iruditu zitzaidan nola gizona, ibilkeran baldar samar moldatu arren, pianoaren aurrean gauza izan zen horrelako kontzertu batek eskatzen dituen kontrentrazioa eta indarra ateratzeko.
Musika klasikotik kulturaren alor zabalagoetara pasatuz, ohikoa da gure artean gazteen etorrera eta haien berrikuntzak txalotzea. Nik ere hala egin ohi dut. Baina ez da inondik ere ahaztekoa adinekoaren jarraikortasuna. Nahi nuke nik ere, hogeita hamabi urte barru, istorioak asmatzen jarraitzeko osasuna eta aldartea izango banitu. Nahiz eta gazteak atzetik fuerte etorri, nire tronu edo aulkitxotik botatzeko: "Hi, zaharra, kendu hadi hortik". Bizilegea deitzen zaio horri.