Paper garbiketan
Badut nik lagun bat guztiz desordenatua, inguruko ordenazaleen presioari erantzuteko esaldi biribil bat asmatu zuena: "Ordena bertutetzat baduzu, beste bertuterik ez daukazu" (jatorrizko bertsioan: "El orden es la virtud del que no tiene otra"). Ezin ukatu esaldi biribila dela, aipuen liburuetan sartzeko modukoa, aipu dotore guztiak bezala ez guztiz egiazkoa baina.
Ez dut esan nahi bertutez jantzia nagoenik baina, onartu beharra daukat ni ere aski narrasa naizela, gauzak gorde ordez dauden tokian uztearen zalea. Erants dezadan neure alde, paperekin jokatzen dudala batez ere horrela, horiek ez baitira garbitu behar, platerak edo arropa bezala. Baina nire bizitzan paper asko pilatzen da. Asko, asko!
Desordenatu kroniko gehienak bezala, ez zait ezer galtzen. Paper mendien artean badakit gutxi gorabehera non egon litekeen gauza bakoitza eta, minutu batzuetan bila ibili ondoren hor agertzen da. Posible da hala ere urtetan galdutzat jotako zerbait ezustean agertzea, garbiketa egitea tokatzen den egun horietako batean.
Paper-garbiketa egiten aritu bainaiz egunotan. Erabaki gogorra izaten da edozein desordenaturentzat, beti baitago aitzakia onen bat gaur egin beharrekoa biharko uzteko. Aspalditik agindua nuen, ordea, eta gabonetako oporretan ekin nion. Bi partetan. Eguberritan hasi nintzen, aldizkari eta paper solteekin; liburuekin jarraitu behar nuen, baina akituta utzi ninduen ariketak, eta hurrengo txandarako utzi nituen beraz liburuak.
Egunkariak egunero ez bada astean behin gutxienez bere edukiontzian bota ohi ditut, eta gaitz erdi, baina aldizkariak, ez dakit ba, iraunkorragoak iruditu nonbait, eta han-hemen utzi ohi ditut, irakurtzeko artikulu edo elkarrizketa interesgarriren bat dagoelakoan, orain ez baina gero... Eta gero dioenak badakizue zer dioen.
Ez dut kioskoetan aldizkaririk erosten, baina euskal prentsa gehiena jasotzen dut etxean: Berria, Hitza, Argia, Goierritarra, Luma, Aizu, Nabarra, Jakin, Bertsolari, Hegats... Bakarren bat ahaztuko zitzaidan; eta gero debalde bidaltzen dizkizuten boletinak: Administrazioa Euskaraz, Euskararen Berripapera (Euskararen Berri Onak bataiatu behar luketena) eta besteren bat. Guztien artean zenbat toki hartzen duten izan da konstatazio bat, edonork egin dezakeena; beste bat, gordetzeko modu eta toki sistematikoren bat ez baduzu alferrik dela gauzak hor nonbait uztea, azkenean, garbitzeko unea iristen denean, paperen kontainerrean bukatuko baitute guztiek; eta hirugarrena, niretzat behintzat mingarriena, gero eta gutxiago irakurtzen ditudala aldizkariok.
Zehatz dezadan esandakoa. Beti hartzen ditut interesez buzoitik, eta berehala eman ohi diet begirada azkar bat. Lehen, baina, begirada azkarraren ondoren irakurketa pausatuagorako astia hartuko nuen, egun berean edo biharamunean. Orain, berriz, irakurketa pausatuago horretarako plana egin bai, baita aldizkaria txoko batean utzi ere horretarako, baina biharamunean beste paper-sortaren bat iritsiko da, eta beste zereginen bat izango dut presazkoagoa, eta irakurri beharrekoa irakurkizun geratuko da seguru asko, betiko.
Lanpetuegi ote nabil? Seguru asko. Aldizkari gehiegi jasotzen ote dut? Baliteke; Argia zenean nire euskal prentsa bakarra, goitik behera irakurri ohi nuen ale bakoitza, orain dela hogei urte. Baina egia izango da halaber interesa galdu dudala. Galduz joan naizela. Artikulisten hiru laurdenekin, badakit gutxi gorabehera zer esango didaten; elkarrizketatu erdiei irakurri izan diet beste elkarrizketaren bat aurretik; erreportaia askori halamoduzko sukaldeketa antzematen ikasi dut urteekin. Esperientziak ematen duen jakituria, ala urteen zamak eransten duen desilusioa? Bietatik izango da.
Hala ere, ez dut guztiz galdu ilusioa. Edo euskararekiko militantzia. Edo euskal prentsa egiten dutenekiko elkartasuna. Egun hauetan jaso dut gutuna, Hegats, Egan, Maiatz, Idatz & Mintz, Behinola eta Beterriko Libururako harpidetza bateratua egiteko proposatzen diguna, eta baietz esatea pentsatu dut (gutunaren papera non utzi dudan asmatzen baldin badut). Horietako bakarra jasotzen nuen, beraz, bost aldizkari berri, eta paper gehiago hurrengo garbiketa egiten dudanerako. Baina ordura arte asko falta da oraindik.
Eta liburuen garbiketa. Uf, nekatu naiz, hurrengoan kontatuko dizuet.
Hauxe nere teoria: Nire uztez badira barruko eta kanpoko kaotikoak.
Barruko kaotikoak direnak gehienetan kanpoko ordenazaleak dira. Beren buruko Entropiaren kontrako borroka neurotikoan ordena behar dute inguruko espazioan ez itotzeko.
Kanpoko kaotikoak burua orekatuagoa omen dute, ideia eta asmoak modu logiko batetan pilatzen dira buruko apaletan. Memoria ordenatuta dute, horregatik kanpoko bazterrak ondo antolatuak izatea ez dute beharrezkoa.
Nola dago nere mahaia...? Isildu hobe... ordenazaleok fama txarra dugu eta...