Espoilerrak (espoilerrik gabeko artikulu bat)
Spoiler da, ingelesez, fikzio baten amaiera edo tramako une jakin bat aurreratzea, irakurketa edo ikuskatzearen plazer nagusietako bat zapuztuz: intriga hausten da, sorpresa ezabatuz, eta ez da istorio bat modu bertsuan jarraitzen. Nik uste dut terminoa euskaratutzat eman dezakegula gaur egunean, aurretik e bat gehituta: espoilerrak, esan dezakegu.
Telesailak kontsumitzeko era modernoak espoilerren arriskua handitu du. Saretik jaisten ditugu atalak, eta arrakastako zenbait sailetan, AEBetan estreinatu eta egun gutxira. Lehen denok batera kontsumitzen genuen kapitulu bat Dallasen. Orain, Urliak zuk baino lehenago ikusi du, eta berak badaki zuk ez dakizuna. Era berean, audiobisualen kontsumoa oso lotua dago Interneteko jardunarekin, eta ikusten duguna komentatzen dugu Facebook eta Twitterren. Azkenik, sail batzuek geek osagarri propio bat daukate gaiagatik (fantasia Game of Thrones batean, teknofilia The Big Bang Theory-n, joko intelektualak Sherlock-en), eta horrek handitzen du aukera meme bat edo fikzioaren detaile bat konbertsazio digitalera ekartzeko, eta baten bati jakin behar ez zuena zapuzteko.
Game of Thrones telesailak aurreko predisposizio guztiak betetzen ditu, eta osagarri extra bat ere badu espoilerrentzako, bereziki: liburu sorta batean oinarritzen da, eta beraz, zer gertatuko den idatzita dago!
Batekin eta bestearekin, dena dela, espoilerrak ebitatu izan ditut Game of Thrones-eko 3. denboraldian (salbu eta detaile batean: banekin atal jakin batean sarraski handi bat zetorrela pertsonaia zentral bat edo beste ezabatu behar zituena, baina ez nekien zehazki nor eta nola). Ondo dago Tronuen Jokoa. Eraztunen Jauna bezala, baina titi eta ipurdiekin. Eta odol esplizitua. Telesaila ikusi ahal izan dut aurtengo udaberrian, atalak AEBetan eman eta egun gutxira, euskarazko azpidatziekin (ez kalitate onenekoekin) eta meme eta halakoen jokoan sartuta, baina inori ezer zapuztu barik. Sarean ezagutzen dudan batek baino gehiagok jarraitu du antzeratsu telesaila, eta gehienak ere kontziente dira espoilerrak zabaltzea ez dela ona. Ondo portatzen gara.
Hala ere, badago espoilerrak aurreratzean halako gusto maltzur bat ere, erresistitzea zaila dela batzuetan. Duela gutxi ikusitako film batean konprobatu dut. Urte Berri On Amona ikusi nuen seme-alabekin. Haiek ikusia zuten lehenago ere eta... tira, 9 urteko neskato batek ezin dio tentaldiari agoantatu eta bere aitaren aurrean filmaren trama etengabe zapuztu eta zapuztu. Nire alabak bere aita maite du, eta ez du haserretzerik nahi, baina fikzio onak badu zerbait kutsagarria, maltzurra bada bereziki, ikuslea ere maltzur bihurtzeko, eta alde horretatik filmak guztiz gaiztotu zidan neskatoa. Eszena kolpe bakoitza zapuztu zidan, sistematikoki, espoilerrak ere dosifikatuz, ez guztia bat-batean, baizik eta detaile bakoitza tokatzen zenean.
Urte Berri On Amona ere gustatu zitzaidan, guztiarekin. Euskal kostunbrismotik Game of Thrones-era aldea dago, baina maltzurkeriaren erretratuak lortzen ditu bietan fikzioak, ondo lortu ere.