Egixa-barren, Elosua

Asteburua lagunartean igaro genuen Elosuko bazter batean, Egixa-Barren deritzon baserrian. Duela ia 20 urte erosi zuten hondarretan zegoen etxea bi azpeitiarrek, Felixek eta Joxeanek, eta bien artean banatu. Etxearen erdia berriz jasota du batek. Besteak, garai hobeen zain edo, aldamenean du egokitua borda.

Bazter ederrak dira. Inguruaren toponimiaz buruan galderak nituela itzuli nintzen etxera. Eta gauza batzuk aurkitu:

• Elosu zabalduago ikusten dugun arren, Elosua da auzune honen izena Euskaltzaindiaren arabera, eta -a Bizkaian baina Bizkaiko, Elosuan baina Elosuko.
• Egixa-barren bera eta haren ingurukoak jatorri bereko erro batetik datoz, baina horren idazkeraz makina bat forma ikusiko dituzu. Hegiaga Azpikoa, Egiara Azpikoa... Egizabal eta Egidazu etxeak ere inguruan dira. Bertako ahoskeran, Egixa hori garbia da.
• Bergarako kaletegian Egiarazpikoa da gu egon ginen etxe hori. Baina etxekoek esan zidaten Egixa-Barren horren aztarna zaharragoa ere aurkitu dut bezero bati ireki diogun webgune berri batean, Bergarako Udal Artxiboan: Egiara-Barrena. Egieder, Egiara de Abajo eta Egiara de Suso izenak ere eman izan zaizkio.
  

Egixa-Barren etxea 17. mendean nola saldu zen ageri da artxibo horretan, hemen. Hauxe izan zen prezioa: siete cuartas de trigo y siete de borona, y once reales en dinero. Kuarta bat zen egrrezko kaxa bat, garia neurtzeko erabiltzen zena. Hori izango ziren, gutxi gora-behera 28 litro gari eta beste horrenbeste arto, eta dirutan 11 erreal, edo 374 marabedi, edo 2,75 pezeta, hau da, 2 zentimo eurotan, inflazioa kontuan hartu barik. Zerealen neurriez, kuarta eta beste batzuez, mintzo da Ahotsak.com-en Bergarako baserritar bat (tira, Angiozar aldekoa).

Egixa-barren benta izan zen garai batean. Osintxu eta Elosu arteko bidean, autobide ondoko area horien funtzioa betetzen zuen orduan bideko bentak.

Elosua ezagutzeko ez dago Egixa-barrengo azpeitiarren laguna izan beharrik. Elizaren ondoan, abadetxea zena gaur aterpetxe da gela kolektibo batzuekin (sukaldea ere bai). Pertsona eta gauko, sei euro. Tratua egiteko, ez dakit nori deitu behar zaion zehazki, baina ondoko Ixaun jatetxean (Iriaun baserrian) galdetzen baduzu, jakingo dute.