Auschwitzeko lau argazkiak
Saulen semea, 2015.
Nik uste dut filmak argi uzten duela ezinezkoa dela pertsona haiek kolaboratzaile gisa aurkezterik. Historiak ere hori erakusten du, zenbait ekintzatan sonderkommandoek demostratu zutelako erresistentzia eta lekukotasun borondate heroiko bat (idazkiak ezkutatu lurpean, matxinada eta ihesaldi saiakerta bat...).
Une historiko horiek eremu eta denbora desberdinetan geratu ziren, baina filmak nolabait batu egiten ditu fikzioan. Gertaera erreal horietako bat, beharbada harrigarriena, Auschwitz-eko lau argazkiena da.
Auschwitz-eko dokumentazio grafikoan, SS-ek euren eguneroko bizitza aseptikoa erretratatu izan zuten, baina genozidioaren praktika, noski, kamerentzako debekatua egon zen. Lekukotza bakarra dago, eta sonderkommando batzuek lortu zuten. eta lortu zuten kamera eta pelikula Auschwitz-etik ateratzea. Lau irudi bakarrik dira.
Batzuetan "mozketak" egin dira irudiaren objektua argiago ikusteko, baina historialari batzuen arabera, alferreko faltsuketa da hori. Izan ere, koadro murritzaren ikuspegiak erakusten du lau irudi hauek egiteak zelako arrisku eta ahalegina eskatu zien presoei.
Lau argazkietako batean, goiko honetan, ez da "ezer" ikusten: seguruenik gerri paretik egin zuen argazkia presoak, eta zuzen apuntatu beharrean gora joan zitzaion objektiboa, zuhaitzetako adarrak ikusten baitira. Beste hiru irudietako bitan, gorpuen erreketa ikusten da, eta 4.ean, emakumezko batzuk biluzik gas-kameretara zuzentzen.
Nik uste dut historiako argazki-erreportaia inpaktanteena dela. Ahalegin kolektibo bat izan zen, zenbait pertsonen artean egina, kamera lortu, argazkiak egiteko batek hartu, zaintzak antolatu, eta gero estraperloan berriz pelikula atera. Argazkiak klikatu zituena, batzuen arabera, Alberto Errera izeneko judu greziar bat izan zen. Izenagatik, seguruenik komunitate ladino sefarditan jaiotako norbait, espainolez mintzatzen ziren Ekialdeko Europako judu horietako bat.
Saul Fia filmean pasadizo solte bat bezala ageri da argazkien kontu hau. Saul protagonista "kasualitatez" gurutzatzen da argazkilariarekin. Ez da noski, kasualitate: ondo planifikatutako film batean, esangura historikoa azpimarratzeko modua da. Euskaraz ikusi nahi baduzue Saulen semea, hemen duzue.