Anoeta

Erabat gauza desberdinetaz berbetan ari garela nabarmena da. Juanjoren plana EAJren betiko parametroetatik datorren n-garren saiakera da (aitortu beharra dago beste garai batzuekin konparatuz, saiakera sakonagoa izan dela) eta bere ezaugarriak nabarmenak dira: ustezko salto bat aldarrikatuz ("euskal gizarteak erabakiko du zer nahi duen" alegia auto-determinazio eskaera beste era batera formalizatuta), baina era berean "egungo marko legalik apurtu gabe"... contraditio in terminis, irakurri duzue hispanoen konstituzioa? horiek bai idazten dutela garbi. Bestalde, dena erakundeetan erabakiko da... hispanoek orain 25 urte oparitu ziguten erakundeetan, alegia: lurralde zatiketa gauzatuz (soilik 3 probintzitan), euren konstituzioak jartzen dituen harresien barne jokatuz (beraz ahaztu geuk erabakitzeaz, adibidez) eta hispanoek lau botoz Araban lortzen dituzten aulki kopuru izugarriari esker nolabaiteko zeharkako betoa ziurtatuz.

Bestalde, Anoetako iragarpena dugu. Borrosoa izan daiteke, gauzak garbiago esan daitezke baina batzuetan politikan anbiguotasuna mesedegarri ere suerta daiteke (Josu Joni galdetu bestela). Urtebete ere ez da iragarri zena eta tablero politikoan eman diren aldaketa estrukturalak nabarmenak dira: Batasunaren de factozko onarpena (bere muga ta kontraesan guztiekin), ZPren eskaera euren parlamentuan balizko elkarrizketa abiarazteko, euskaldun armatuen sueten partzialak (lurraldekoa Katalunian eta sektoriala kargu politikodunengan), gehi gertatu EZ diren beste gauza asko, sarritan esanguratsuagoa dena: hilketarik ez bi urte ta pikuan, turismoaren kontrako kanpaina sistematikorik ez... Ikusten ez duenak, ikusi nahi ez duelako izango da.

Prozesu politiko orotan bezala gorabeherak daude, kontraesanak eta atzerapausoak (hor jarraitzen du, besteak beste, hispanoek euskaldunentzako antolatutako tribunal berezia, XXI.mendeko Inkisizio gorbataduna) baina argazkia mugitzen ari dela ikusteko ez da izan behar analista fina ezta oso argia.

Beste gauza bat da aldaketa hauen zergatia eta ajente bakoitzak egingo duen irakurketa interesatua: hispanoak ufaka, "Domuit Vascones" behin betiko baten aurrean daudelakoan; insurjente euskaldunak, ahulezia operatiboa beharrezkoak diren aldaketa politikoekin estali eta irabazten daudela esanez... denborak eta bakoitzaren abilezia politikoak erakutsiko du zertan den gauza.

Hori bai, ez gaitezen izan friboloak, jende askorengan sufrimendua erreala da-ta, ez egunkari bateko titularra.

Neure aurreko txapan akaso gauza garrantzitsuena ahaztu zait, alegia, "Anoetako adierazpena" lez ezagutzen den mugimendu horren ezaugarri nagusiak (berriak esan nahi da, beste batzuk ere baditu baina horiek Ezker Abertzalearen edozein mugimendutan daude):

1. Mahai bi sortzearena, bat alderdi politikoena aldaketa politikoak erabakitzeko (ta ez soilik "berba egiteko" batzuk interesatuki dioten bezala) ta bestea Erakundearen eta Gobernuaren artekoa, "desmilitarizazioari" buruz, alegia: presoak, iheslariak eta alde bietako biktimei buruz jarduteko. Hau salto kosmikoa da Ezker Abertzalea ezagutzen duen edonorentzat, eta Europa mendebaldeko edozein mugimendu politikok bete behar duen ezaugarri bat betetzera dator: negoziatzen dutenak boligrafodunak dira (Irlandan beti izan dute hori garbi, adibidez) eta ez historikoki Ezk Aber-ak defendatu duen bezala, banguardia armatuak. Izaera zibila ematen dio prozesu orori ta hori askoz onargarriagoa da Europako gobernu batentzat.
2. Soilik bide demokratikoak erabiltzearena. Alegia, instituzioak eta, presio demokratiko gisa, masa-borroka. (Alegia, agur borrokako hirugarren adar historikoari). Hau aldaketa kataklismikoa da Ezker Abertzalearen jardunaren betiko parametroetan.
3. "Errealismoaren irizpidea onartzea eta erabiltzen hastea". Ezker Abertzalearen ezaugarri historiko bat izan da, txarrerako ta onerako, dagoena ez onartzea eta hori aldatzeko bereak eta bi egitea, temati. "Txarrerako", esango dute batzuk, horrek inplikatzen baitu zeruan bizitzea eta ez ikustea aurrean duzuna; "onerako!", diote beste batzuk, ustez lortuezina zena lortu baitu sarri Ezker Abertzaleak, borroka sistematiko eta jarraituaz Herri ttiki batek pentsatzen dena baino askoz gehiago lortu dezakeela frogatuz munduari, euren herkideei eta euren buruari.

Inozokerian erori gabe, iruditzen zait Anoetako adierazpenak oinarri sendoak jartzen dituela Ezker Abertzalea beste parametro batzuetara mugitzeko; iruditzen zait hau gertatuko dela Hispanoak negoziatzeko prest badaude edo ez badaude ere... izan ere, Anoetak (KAS alternatiba ta gero Alternatiba Demokratikoa izango zenaren hildoan) soka luzeko proposamena da eta ez epe motzean zerbait efektista lortzeko soilik. Testuinguru horretan, denbora kontua da Ezker Abertzaleak bere burua beste parametro batzuetan kokatuko duena. Ingelesez esaten den bezala ez da "if", "when" baizik.

Hori bai, guzti hau gauzatzen asko lagunduko luke metropolian Gobernu mioperik ez izateak. Ta asko lagunduko luke, baita, jeltzaleak "azken trenei" buruz berba egiteari uztea... izan ere, hau aurrera badoa, nork dauka azken trena bere aurrean? EAJren indarra berdina izango al da euskal gatazka parametro zibiletan jartzen den unean? ez al dago hor balizko sozial-demokrazia zabal bat Aralarrengandik hasi, EArengandik pasatu, EBko sektore asko eta egungo Ezker Abertzalea gehi sektore pasiboak piztuko diuenik? Ta hori aktibatzen bada, Josu Jonen alderdiaren pisua orainartekoa bezalakoa izango da?

Eu non creo asi...