IDAZLEEN MINTZOAK 2
Esaldiak
A
Ahal bestean
Aho bete hortz
Aida batean
Aiko-maikoetan
Aitaren bizian joan
Aldez edo moldez
Alutik ateratzen zaiona egin
Ama jotzea baino itsusiagoa
Antzarrak ferratzera bidali
Arian-arian
Arre ala iso egin
Astaputza ere balio ez
Asto beltzarenak bota
Asto beltzarenak eta bi esan
Astoarenak bota
Ate guztien krisketa
Azak eman
Azeri zaharrak zepo guztiak ezagun
B
Bai eta bai
Baiki
Bakoitzak berea
Bala-bala zabaldu
Begiko hezurra baina nahiago
Behetik jota
Beldurrez doanak hankak arin
Baleukoko markesa
Beltzarenak bota
Bere kautan
Bere zoroa bizi du bakoitzak
Biek ere biek
Bizikletak ferratu
D
Deabruak hartuta
Denentzako feria onik ez
Duda-mudan
E
Egur hezeak gar gutxi eta ke asko
Ekarri bostekoa
Eliza hutsik dagoenean baino isilago
Ere bostean
Erreginaren orinala baina garbiago
Esku bete lan
Eskutik irabazi
Euri edo elur, eguraldi ona segur
Euria goian behean
Ez bat eta ez bi
Ez buru ez hanka
Ez hanka eta ez buru
Ezta hurrik ere
Eztula baino zaharragoa
F
Farran eman gaua
G
Galipota bezain kaletar
Gosea baino luzeago
Goseak amorratzen
H
Haien ordainetan
Haragi eta hezur
Harri eta belarri
Has eta buru
Hasi-masiak
Hats eta putz
Hegan ikasitako txoriak habiara itzuli nahi ez
Herio batean ihes
Hitzean eta hortzean
Hobe bai
Hobeto ez
Honetan eta hartan
Horratx
Hortxe-hortxe
Hutsaren hurrengoa
I
Idiak bezain astunak
Ilea larru-arrasean murriztu
Infernua baino beltzagoa
Inguru-inguru
Ixt eta itx
J
Jainkoa zuekin: konpainia txarra
Jainkoak gosea hortzak dituenari
Jainkoak ogia hortzik ez duenari
Jainkoaren zokor-mazoak kirtena luze
Jarik ere egin ez
Jo eta tira
Joandako urak indarrik ez
Jordi zeritzon
K
Kolpe sorrik jo gabe bizi
Kubako txoria, Kuban laket
L
Laharraren umea, masusta
Lar hartuta (mozkortuta)
Lasai arraio
Laster bai laster
Lau zorri balio ez
Lehen-lehengoetan
Luze jo
M
Mando bakoitzak bere zama
Mando hilari denek ostiko
Mandoa baino egoskorragoa
Mikaren uhuria
Mindura betean
Motza da pobrearen poza
Mutu amen
Mesedez eta faborez
Murtik egin gabe
N
Nahia eta ekina eskutik
Negar muxinka
Neskame jaioa, neskame hilko da
Nik dakit bada
Nik dakita
Nire iruditan
Nola edo hala
Non edo han
O
Oiloek txiza egin arte
Oinak astindu
Olo latza eman
On egin
Onddoak udazkenean bezala
Onbeharrez
Ontzian irabazi lau, lehorrean xahutu hamalau
Ore bereko opila
Oso eta santu lo egin
P
Paolak bota
Pare-parean jo
Pentsutan
Porru egin
S
Sagurik ere ez
Sitsak argitara bezala
Soinuak non joko han nik dantza
Sor eta lor
Suak eta garrak hartuta
T
Tartean behin
Tarteka-marteka
Trostki eta Lenin, biak bizardun
Txahala bota
Txakurraren buztana baino tenteagoa
Tximinoa gorago, uzkia ageriago
Tximu eginda
Txist eta pist
Txortenik ere ulertu ez
Z
Zakurraren bibolina
Zazpi behi gizen ondotik, hezur azalak
Zein arraio gorri
Zertan edo hartan
Zinez eta minez
Zirt-zart
Zopa beroari putz egiteko baino gutxiago balio
Egiturak
A
Aditzeraz ezagutu
Agerkundeak orpo
Ahots txoriarena bezain zorrotza
Aitak ez beste inork
Aldian behin
Ariz eta…
Arteke
Aspaldi ez zela
Asperraren asperrez
Azal ezin nezakeen nolatan
B
… baino ez
Baizik eta
Baldin batere
Barrezkago
Bat-bedera
Bata ala bestearen etxean
Bazterrik bazter
Begiz begi
Behar aldean asko
Behar beste
Behar bezain argia
Behar zukeenaz bestelakoa
Berandu gabe
Beranduenez jota
Bere-berezko
Beste batzuetakoen oso bestelakoa
Beste jendeaz bestelakoa
Bestela baitakoan
Bestela bezala begiratu
Beti-batekoa
… bezainbat …
Bitik batean
D
Den gutiena ere
Denaz bestaldera
… denaz bezainbatean
Diren ber
Duela hainbeste
E
Ederretan eder
Egun biz behin
Egun hartakoaz geroztik
Ehuneko ehun
Egunik egun
Erroz gora
Espero aldean luze
Euliak eztia nola
… ez bezalako
Ez du zertan
Ez zitzaidan ihesa damutzen
Ezpadaze
Ezpainez ezpain
G
Geldo bai geldo
Geriza batek nola
Gero baino gero
Gero eta…
Gerotik gerora ibili
Gerta ahala gerta
Gizakiaren oso bestelakoa
Goi- eta behe-kleroa
H
Haietaz guztiez
Hala berean
Hala eta ere
Halako batean
Halako hiru handitu
Halako moldez, non…
Halatan non
Handik labur
Hango barruko
Hara edo nola
Haren bezain
Haserretu eta guzti
Haur bat nola
Hemengoagoa
Hilko nahiko balu
Hiri egin zaik
Horiez guztiez
Hirurogei eta bosten bueltan
Hormari jarraitu
Hura ez bezalakoa
Horren da ozena
Hortakotz
Hurrengo segundoan barruan
I
Inoiz ez bezain
Izan zein ez
Izatekoa zenez bestekoa
J
Justukoa baino
K
kanpoz… barruz…
Karguz jaso
Koraza bezain
L
Lasai arraio
Lehen bezainbeste
Luze beste zabal
M
Makinaz jo
Musuz musu
N
Nahita ere
Nahiz bezain azkar
Nahiz eta
Nitaz gain
Nuenetz
…. nola, hala…
Norbaitez ezkutatu
Nuenaz landara
O
Ohe hartan bestetan
Ohi baino gorago hizketan
Okerregiago
Ordubiak arte baizik ez
Oroz lehen
P
Paretaz pareta
Peilon argitan
Pekoz peko
Pozikago
S
Segundo ehunekoa
Segundo hamarra
T
Tinko bai tinko
Txokatzen ziguen
U
Uste aldean hotza
Z
1912z gero
Zazpitan zazpi aldiz
Ze bezain beste
Zein bere deituraz
Zein bere kolorekoa
Zein bere tokian
… zelan… ere halaxe
Zernahi gisaz
Zintzotasunaz bestera egin
Zuzenki zuzen